Krizden ilk darbeyi yiyenler kimler oldu?

Ekonomide küçülmeye doğru giden durgunluğun ilk vurduğu alanların nereler olduğunu incelemeye bu yazımızda da devem ediyoruz. Bu yazıda hangi sektörlerde, hangi mesleklerin ve hangi sınıfların daha fazla etkilendiğine bakacağız. Eylül dönemi istihdam verilerinin bu pencereden ortaya çıkardığı sonuçlar şöyle:

* En fazla istihdam kaybı olan sektörler içinde başı idari ve destek hizmet faaliyetleri çekiyor. Bu sektörde istihdam kaybı, 636 bin ve yüzde 40 ile şiddetli bir kriz halini şimdiden almış durumda. Bu sektördeki istihdam kaybı, tamamen ücret ve yevmiye ile çalışanlardan oluşuyor. Ücretli yevmiyeli istihdam kaybı, 642 kişi ve yüzde 46’yı buluyor. Bu sektörde hizmet ve satış elemanlarında 176 bin kişi ve yüzde 37, büro hizmetlilerinde 94 bin ve yüzde 42.3’lük bir istihdam kaybı var.

* İnşaattaki 223 bin kişi ve yüzde 10’luk istihdam kaybının 182 bini ücretli ve yevmiyeli çalışan emekçilerden, 42 bini de işverenlerden oluşuyor. İşini kaybeden işverenlerin oranının yüzde 25’i aşması, sektörde iflasların ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.

* Tarımdaki istihdam kaybı 264 bin ile inşaattan daha fazla olmasına karşın oransal olarak yüzde 4.5 ile daha düşük düzeyde. Tarımdaki istihdam kaybının büyük bölümünü 159 bin kişi ile ücretsiz aile çalışanları oluşturuyor. Ücretli ve yevmiyeli çalışanlardaki istihdam kaybı ise 91 bin kişi.

* Konaklama ve yiyecek içecek sektöründe toplam istihdamda 71 bin ve yüzde 4.3’lük bir artış olmasına karşın işveren olarak çalışan sayısının 22 bin kişi ve yüzde 17 azalması dikkat çekiyor. Turist sayısındaki artışla iyi bir yıl geçirdiği düşünülen sektörde, işveren sayısındaki ciddi düşüş, durumun o kadar da parlak olmadığının bir işareti.

* Kendi hesabına çalışan esnaflarda en fazla istihdam kaybı, ulaştırma ve depolama ile elektrik, gaz, su ve kanalizasyon hizmetlerinde.

* Yoğun işten çıkarmalara maruz kalan ilk meslek grubu nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar. Bu gruptaki istihdam kaybı tarımda 191 bin, idari ve destek hizmetlerde 216 bin, inşaatta 66 bin kişi. Bu üç sektörlerdeki şiddetli istihdam kaybının bir bölümü, kısmen imalat sektöründeki 65 bin kişilik artışla, ama esas olarak da başta kamu yönetimi, savunma ve sosyal güvenlikteki 126 bin kişilik artış olmak üzere kamu ağırlıklı sektörlerdeki niteliksiz eleman istihdamı artışı ile telafi edilmiş durumda.

* Meslekler gruplarında en kötü etkilenen ikinci kesim 78 bin istihdam kaybı ile sanatkarlar. Bu sayı inşaatta 83 bini, imalatta 43 bini, idari ve destek hizmetlerde 36 bini buluyor. Bu veriler, özellikle küçük işletmelerin ciddi sıkıntı içinde olduklarına işaret ediyor.

* En kötü etkilenen üçüncü meslek grubu nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları. Bu gruptaki istihdam kaybı 65 bin kişi düzeyinde.

* Teknisyen ve yardımcı profesyonel meslek mensupları istihdamında idari ve destek hizmetlerde 52 bin ve yüzde 61, inşaatta 22 bin ve yüzde 20, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde 16 bin ve yüzde 9, finansta 8 bin ve yüzde 12.9 kayıp var.

* Profesyonel meslek mensuplarında en fazla istihdam kaybı 7 bin ve yüzde 41.2 ile konaklama ve yiyecek hizmetleri ve 11 bin ve yüzde 12.5 ile toptan ve perakende ticaret sektörlerinde.

* Yönetici düzeyinde çalışanlarda en fazla istihdam kaybı inşaat, konaklama ve yiyecek, bilgi ve iletişim sektörlerinde. İnşaatta 14 bin ve yüzde 12.5, konaklama ve yiyecekte 16 bin ve yüzde 6.7, bilgi ve iletişimde 12 bin ve yüzde 46.2 yönetici istihdamı kaybı var.

* Bu veriler, istihdamda sorunların giderek daha da ağır ve karmaşık hale geleceğine işaret ediyor.