Kripto varlıklarda vergisel amaçlı şeffaflık

Küresel şeffaflık gündeminin bir par­çası olarak kripto varlıklar, vergilen­dirme açısından vergi idarelerinin rada­rında. OECD’nin son yayınladığı Kripto Varlıklarda Şeffaflık raporu*, vergi amaç­lı otomatik bilgi değişimini kripto varlık­lar için genişleten ve kısa süre önce kabul edilen OECD/G20 Kripto Varlık Raporla­ma Çerçevesinin uygulanmasına yönelik çalışmalar hakkında bir güncelleme sun­maktadır.

G20, Şeffaflık ve Vergi Amaçlı Bilgi Deği­şimi Küresel Forumu'ndan (Küresel Fo­rum) çerçevenin yaygın bir şekilde uygu­lanmasını sağlamak için ülkelerden taah­hüt ve izleme süreçlerini geliştirmesini istemiş ve Küresel Forum, çalışmalarının ilerleyişi hakkında G20 ülkelerini bilgi­lendirmek üzere bu raporu hazırlamış­tır. Raporda, 58 Küresel Forum üyesi ülke 2027 yılında çerçevenin uygulanmasına başlama niyetlerini açıklamıştır.

Raporun arka planı

Kripto varlık pazarının hızla büyümesi sonucunda, bu büyüme beraberinde yeni ekonomik fırsatlar ve iş yapma biçimle­rinin doğmasına neden olmuş ancak aynı zamanda vergi mükelleflerinin (bireyler ve kuruluşlar) gelirlerini ve servetlerini, vergi makamları ve diğer düzenleyici ku­rumlardan gizleme olanağı da yaratmış­tır. Bunun temel nedeni, kripto varlıkların artan kullanımının, geleneksel finans ku­rumları ve finansal ürünlerin dışında kal­masıdır. Kripto varlıklar, tipik olarak ver­gisel raporlamaya tabi değildir ve bunun yarattığı sakıncalar çerçevenin hazırlan­ması için temel hareket noktası olmuştur.

Mevcut vergisel amaçlı otomatik bil­gi değişimi çerçeveleri tarafından kap­sanmayan varlıkların ve/veya araçıların kullanımı, son yıllarda ortak raporlama standardının yaygın uygulanmasıyla el­de edilen faydaları tehlikeye sokmakta­dır. Örneğin, 2023'te 108 ülke, yaklaşık 135 milyon finansal hesapla ilgili ve yak­laşık 12 trilyon avro değerindeki finansal varlıkları kapsayan ortak raporlama stan­dardı kapsamında bilgi alışverişinde bu­lunmuş ve gelişmekte olan ülkeler değişi­me tabi bilginin yaklaşık üçte birine eriş­miştir.

Raporun temel içeriği

Rapor, (i) G20 de dahil olmak üzere ver­gi şeffaflığı perspektifinden riskleri ele almak için talep edilen aksiyonları, (ii) Kripto Varlık Raporlama Çerçevesinin gelişimini ele alıyor ve (iii) Çerçevenin yaygın bir şekilde uygulanmasını sağla­mak için Küresel Forum'un çalışmalarını özetliyor.

Bilgi değişiminin etkili bir şekilde işle­mesi ve paylaşılan bilgilerin doğruluğu ve vergi uyumluluğunu sağlamak açısından bilgilerin titiz ve standartlaştırılmış bir şekilde elde edilmesi gerekir. Bu neden­le çerçeve, raporlanması gereken bilgileri belirlemek için uyulması gereken ayrıntı­lı koşulları içermektedir.

Çerçeve bilgilerinin uluslararası değişi­mi, otomatik bilgi değişimini sağlayan ve bilgilerin gizli tutulacağını garanti eden bir hukuki temel gerektirmektedir. Bu, halihazırda 147 imzacısı bulunan Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardım Söz­leşmesi ve Kripto Varlık Çok Taraflı Yet­kili Otorite Anlaşması ile sağlanabileceği gibi ikili düzenlemeler içeren diğer deği­şim anlaşmalarıyla da sağlanabilir.

Raporlamanın faydası

Devletler, otomatik bilgi değişiminin kripto varlık sektörüne genişlemesiy­le vergi şeffaflığı ve vergisel amaçlı bil­gi alışverişinde yeni bir dönemin eşiğin­de. Bu durum hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerdeki vergi makamları­na önemli faydalar sağlama potansiyeline sahiptir. Bu sayede, vergi mükelleflerinin kripto varlıklarını ve ilgili gelirlerini ye­rel vergi yasalarının gerektirdiği şekilde düzgün bir şekilde beyan etmeleri sağla­nacak, vergi gelirleri güvence altına alına­rak eşitsizlikle mücadele edilebilecektir.

* OECD (2024), Bringing Tax Transpa­rency to Crypto-Assets – An Update: Glo­bal Forum Report to G20 Finance Minis­ters and Central Bank Governors, OECD Publishing, Paris.