Kripto varlıklar ve dijital para da bilgi değişimi kapsamında

Otomatik bilgi değişimi meselesi, küresel gündemde yerini korumaya devam ediyor. Konuyla ilgili güncel gelişmelerden biri 8 Haziran 2023’de yayınlanan OECD Raporu’dur*. Rapor, kripto varlıklara dayalı işlemlerin ülkeler tarafından takibi açısından önemli bir aşamadır. Kripto varlık pazarının hızla büyümesi kripto varlıkların gündelik hayatta artan rolüne uyum sağlaması gereken vergi idarelerini de etkilemekte ve vergi mükelleflerinin vergiye uyumluluğunu sağlama konusunda zorluklara neden olmaktadır.

Kripto varlık sektöründeki gelişmeler, vergi idarelerinin sektörde gerçekleştirilen vergiyle ilgili faaliyetlere erişimini azaltmış ve vergi yükümlülüklerinin uygun bir şekilde raporlanıp değerlendirilmesi gerekliliğini artırmıştır. Bu sonuçlar, küresel vergi şeffaflığında son dönemde elde edilen kazanımların aşındırılması açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. Kripto varlık pazarlarının belirli özelliklerinin ışığında, G20 ülkeleri ve OECD, kripto varlıklardaki işlemlere ilişkin vergi bilgilerinin standartlaştırılmış bir şekilde otomatik olarak değiştirilmesini sağlayan özel bir küresel vergi şeffaflığı kuralı çerçevesi geliştirmiştir. Buna göre, bilgiler yıllık bazda mükelleflerin ikametgah ülkeleri arasında değişime tabi olacaklardır.

Raporun kapsamı

İki bölümlü raporun ilk kısmı kripto varlıkların nasıl raporlanacağı, ikinci kısmı ise ortak raporlama standardında yapılan değişiklikleri ele almaktadır.

Rapor, kripto varlıklar hakkında vergiyle ilgili bilgilerin otomatik olarak değişimine olanak sağlamaktadır. Rapor ile bazı elektronik para ürünleri ve Merkez Bankası Dijital Para Birimlerinin ortak raporlamaya tabi olması içinde değişiklik yapılmıştır.

Dijital Türk Lirası

Daha önce yapılan basın açıklamasına göre, TCMB’nin, dijital Türk lirasının tedavülüne yönelik almış olduğu nihai bir karar mevcut değildir. Tüm çalışmalar deneysel AR-GE faaliyetleri düzeyindedir. Farklı teknolojik alternatiflerin kapasite ölçümleri tamamlandıktan ve mimari kurguların denemeleri sonuçlandırıldıktan sonra, mevcut teknolojilerin dijital Türk lirasına ilişkin iktisadi, hukuki ve mali gereksinimleri karşılayıp karşılayamadığının tespiti amaçlanmaktadır. Birinci faz sonuçları, testlerin tamamlanmasını müteakiben 2022 yılında kamuoyu ile paylaşılmıştır. Buna göre, Dijital Türk Lirası Ağı üzerindeki ilk ödeme işlemleri başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. TCMB, teknoloji paydaşları ile birlikte yürüttüğü dar kapsamlı ve kapalı devre pilot uygulama testlerine 2023 yılının ilk çeyreğinde de devam edecektir.**

Türkiye’ye etkileri

Kripto varlıkların otomatik bilgi değişimine ilişkin standart, ülkemizde bir süredir yapılan tartışmalar bakımından oldukça önemlidir. Özellikle çok paydaşlı olarak vergi dahil farklı kamu idareleri tarafından mükelleflere yönelik yürütülen çeşitli inceleme çalışmaları mevcuttur. Bu çalışmalar açısından, raporlama kamu idarelerine çeşitli yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini tespit bakımından önemli bir kolaylık sağlayacaktır. Öte yandan, mükellefler de bu varlıklardan elde ettikleri gelirleri vergisel açıdan hukuka uygun biçimde ikametgah ülkelerine bildirmek zorunda kalacaklardır. Ayrıca hayata geçmesi durumunda dijital Türk Lirası ile yapılacak işlemlerinde bu raporlama kapsamına girmesi ve mükelleflerin dijital Türk Lirası ile yaptığı işlemlerinde raporlanması yüksek bir olasılıktır.

*OECD (2023), International Standards for Automatic Exchange of Information in Tax Matters: Crypto-Asset Reporting Framework and 2023 update to the Common Reporting Standard **29 Aralık 2022 tarih ve 2022- 55 sayılı TCMB Basın Açıklaması