Kreş yardımından SGK primi kesilecek mi?

Çalışan anneler açısından en önemli sorunlardan birisi de çocuklarını güvenle bırakabilecekleri kreş ve bakım evlerinin eksikliğidir. İş mevzuatı, bu anlamda 150’den çok kadın işçi çalıştıran işyerleri için kreş yükümlülüğünü işverenler üzerine yüklemiş olsa da bu çok yanlış bir düzenlemedir. Çünkü her işte olduğu gibi dünyanın en kıymetli varlıkları olan çocukların bakılıp büyütülmesi ve gözetilmesinde de uzmanlaşma ve profesyonel hizmet sunulması önemlidir. Bu nedenle işverenler üzerine yüklenen yükümlülüğün değiştirilerek belediyeler ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın okul öncesi kurumları üzerinden çocuklara yönelik hizmetlerin verilmesi daha uygun olacaktır. Bazı işyerlerinde çalışanlara yönelik kreş hizmeti verilmese de kreş ücretinin işveren tarafından sağlanabildiği görülmektedir.

Kreş hizmetini işyerinde veren veya işverenin kadın çalışan adına kreşe doğrudan yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna tutulmuştur. Kreş ve gündüz bakımevi hizmetinin işverenlerce iş yerinde verilmesi halinde, bu hizmetten faydalanan kadın hizmet erbabına sağlanan menfaatin tamamı gelir vergisinden istisnadır. Bu hizmet ister işverenin kendi işyerinde isterse de kiralamış olduğu diğer yerlerde verilebilir. Her iki durumda da gelir vergisi istisnası uygulanmaktadır.

İşverenler, işyerinde kreş hizmeti vermeyip kadın çalışanların hizmet aldığı kreş ve gündüz bakım evlerine ödeme yapılmak suretiyle sağlanan menfaatler sağlıyorsa, bu hizmet karşılığı da gelir vergisi istisnası kapsamındadır. Ancak burada gelir vergisi istisnasından yararlanılacak tutar her bir çocuk için asgarî ücretin aylık brüt tutarının %50’sini aşmayacaktır. Sağlanan menfaatin asgari ücretin aylık brüt tutarının %50’ini aşması halinde, aşan kısım ücret olarak vergilendirilecektir.

Gelir vergisinde uygulanan bu uygulama sosyal güvenlik primi açısından da merak konusu oldu. İşverenlerce işyerinde çalışan çocuklu kadın personelin her bir çocuğu için kreş ve gündüz bakımevlerine yapılan ve ücret bordrosunda gösterilen ödemelere ilişkin tutarlardan sigorta primi kesilip kesilmeyeceği hususunda tereddütler yaşandı.

Ancak bilinmelidir ki vergi mevzuatı, sosyal güvenlik mevzuatına göre ücret kapsamını çok geniş almaktadır. Sigortalıya doğrudan ödenmeyen, hizmeti karşılığı sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler de ücret olarak değerlendirilmektedir.

Bu hususta Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yaptığı açıklamada;

- İşverenlerce kreş ve gündüz bakımevi hizmeti alan kadın çalışanlarına nakdi olarak doğrudan bir ödeme yapılmadığı,

- Kreş ve gündüz bakımevi hizmetini veren gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine ödemenin yapıldığı,

- Bu şekilde sağlanan menfaat ve yapılan ödemelere ilişkin tutarların, vergi mevzuatına göre asıl ücretle birlikte gösterilse de sosyal güvenlik açısından prime esas tutulacak bir kazanç elde edilmediği belirtilmiştir.

Bir başka ifadeyle, kreş ve gündüz bakımevi hizmeti alan çalışanların her bir çocuğu için işveren tarafından kreş ve gündüz bakımevi hizmetini veren gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılan ödemeler, sigortalıya doğrudan yapılan bir ödeme olmadığından prime esas kazanç kapsamında değerlendirilmeyecek, bu ödemelerden sigorta primi kesilmeyecektir.

Sosyal güvenlik açısından bu ödeme tutarının gelir vergisi istisna tutarının üzerinde olması veya erkek çalışana yapılasının hiçbir farkı olmayacaktır.

Ancak, çalışanlara doğrudan kreş yardımı adı altında nakdi olarak ödeme yapılması halinde ise bu ödeme sigortalının prime esas kazanç hesabında dikkate alınacaktır.