Kredilerde aslan payı 3 sektöre

Sektörlerin kredi hacimlerinde yaşanan net büyümeye göre bankaların geçen yıl en fazla fonladığı sektörlerin başında imalat sanayii ile toptan ve perakende ticaret ve emlak sektörü geliyor. Kredi hacmi hızla büyümeye başlayan tarım sektörünün de en çok fonlanan sektörler arasına girdiği dikkati çekiyor.

En son Kasım sonu itibariyle belli olan kredi dağılımına göre, bankacılık sektörünün hem tüketici hem de hizmet ve sanayi sektörleri kredilerinde büyüme enflasyonun altında kaldı. Başka deyişle reel bazda kredi daralması yaşandı. Takipte olanlar da dahil toplam kredi hacmi on bir ayda yüzde 47 oranında 2 trilyon 374,8 milyar lira artarak 7 trilyon 432,2 milyar liraya ulaştı. Bunun 1 trilyon 674 milyarını tüketicilere, 5 trilyon 758,2 milyarını ise sektörlere açılan krediler oluşturuyor. Bankalar geçen yılın ilk on bir ayında toplamda tüketicileri net 556,6 milyar, sektörleri 1 trilyon 818,2 milyar lira fonladı.

En fazla kredi artışı hangi sektörlerde?

Sektörler bazında en fazla net kredi artışı pastada zaten en büyük payı alan imalat sanayiinde yaşandı. Sektörün kredi hacmi yüzde 56,6 oranında net 600,2 milyar lira artışla 1 trilyon 660,3 milyar liraya ulaştı. Kasım sonu kredi bakiyesine göre bu sektörü 956,8 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret, 562,7 milyar lira ile inşaat, 523 milyar lira ile elektrik gaz ve su, 439,8 milyar lira ile emlak komisyonculuğu, kiralama ve işletmecilik faaliyetleri, 432,9 milyar lira ile taşımacılık, depolama ve haberleşme, 301,6 milyar lira ile tarım, avcılık ve ormancılık, 235,3 milyar lira ile turizm, 184,9 milyar lira ile finansal aracılık, 113,1 milyar lira ile savunma ve kamu yönetimi, zorunlu sosyal güvenlik kurumları sektörü izledi.

On bir aylık net kredi büyümesine göre ise imalat sanayiinin ardından sırasıyla 340,9 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret, 137,3 milyar lira ile emlak komisyonculuğu, 133,9 milyar lira ile tarım, 127,9 milyar lira ile elektrik, gaz, su, 126,6 milyar lira ile inşaat, 110,3 milyar lira ile taşımacılık, depolama ve haberleşme geldi.

Anılan dönemde oransal bazda en hızlı artış ise yüzde 121,7 ile balıkçılık sektöründe kaydedildi. Ancak sektör 8,2 milyar liralık kredi hacmiyle toplamda çok düşük bir paya sahip.

İmalatçı sektörler finansmana ne kadar erişti?

İmalat sanayii alt sektörleri içinde ise miktar bazında 103,9 milyar lira en fazla büyüme, 286,4 milyarla en büyük kredi hacmine sahip olan metal ana sanayiinde yaşandı.

Net kredi büyümesinde bu sektörü 82,9 milyar lira ile tekstil, 73,1 milyar lira ile gıda, 63,1 milyarla ulaşım araçları, 61,8 milyar lira ile kimya sanayii izledi. Tekstil 252,1 milyar, gıda 233,9 milyar, ulaşım araçları 152,8 milyar, kimya 139,4 milyar liralık kredi hacmine sahip bulunuyor. Kimya sektörü yüzde 79,5’le aynı zamanda oransal bazda en hızlı kredi büyümesi kaydeden sektör oldu.

Tüketici kredileri ne kadar arttı?

Bankalar, aynı dönemde tüketicileri kredileri ve kredi kartları ile net 556,6 milyar TL fonlarken, yüzde 49,8 artışla 1 trilyon 674 milyar liraya ulaşan söz konusu hacim içinde miktar bazında en büyük artış kredi kartı borç bakiyesinde, oransal bazda en hızlı artış ise taşıt kredilerinde yaşandı. Bu dönemde konut kredileri yüzde 19 oranında net 57,5 milyar lira artışla 359,4 milyar lira olurken, taşıt kredileri yüzde 201,5 oranında 27,5 milyar liralık net artışla 41,1 milyar, diğer bireysel krediler yüzde 35,7 oranında 172,8 milyar liralık net genişleme ile 656,8 milyar, kredi kartı borç bakiyesi ise yüzde 94 oranında 298,8 milyar lira net artışla 616,7 milyar lira oldu.

Bankaların takipteki alacakları aynı dönemde yüzde 1 artarak 161,5 milyar liraya ulaştı. Batık alacak tutarının 33,8 milyarını tüketici kredileri ile kredi kartlarında, 127,7 milyar liralık bölümünü ise sektörlere kullandırılan kredilerde takibe düşen kısım oluşturuyor.

Takibe düşme oranı tüketici borçlarında yüzde 2, sektör kredilerinde yüzde 2,2 düzeyinde. Sanayi ve hizmet sektörleri içinde en fazla takibe düşmüş kredisi olan ise 25,6 milyar lira ile inşaat sektörü. Bu sektörü 23,4 milyar lira ile elektrik, gaz ve su, 20,9 milyar lira ile imalat sanayii, 20,3 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret ve 10,5 milyar lira ile emlak sektörü izliyor. Takibe düşme oranı en yüksek sektör ise tutar bazında 819,5 milyon lira ile küçük bir paya sahip olan eğitim sektörü, takibe düşme oranında ise yüzde 4,6 ile ilk sırada geliyor. Bu sektörü yüzde 4,5’le inşaat ile elektrik, gaz ve su sektörleri, yüzde 3,5’le turizm sektörü izliyor. Temel sektörler içinde takibe düşme oranı en düşük olanlar ise yüzde 0,1’le savunma ve kamu yönetimi, yüzde 0,3’le finansal aracılık.

2023’te kredi genişlemesi beklentisi

Ancak piyasalarda, seçimden önce parasal genişleme yaşanacağı beklentisi de giderek güçleniyor. KGF kredilerinin tekrar devreye girmesi, istihdam ve yatırım amaçlı kredilere hız verilmesi beklentileri giderek artıyor. Ekonomi çevrelerinde, ekonomi yönetiminin önümüzdeki günlerde kredi musluklarını açarak, finansman sıkıntısından yakınan sanayiciler ile esnaf ve halkı rahatlatacağı konuşuluyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, KGF kanalıyla yaklaşık 250 milyar liralık kredi paketinin sunulacağını Aralık ayında açıklamıştı. Piyasalarda, özellikle küçük işletmelere kaynak sağlayacak paketin en az 300 milyar liralık olacağı, bu kaynak transferi enflasyonu yükseltmeden mayıs ayında seçime gidileceği tahminleri dile getiriliyor. Bu arada konut kredisinde aylık faizlerin de ikinci el konutlarda yüzde 1,29’dan yüzde 0,99’a, ihtiyaç kredisinde de aylık oranın yüzde 1,60’tan 1,20’ye kadar düşürüleceği öne sürülüyor.

Kredi hacminde 2022’deki reel daralma

Küresel ekonomide yaşanan sıkıntılar ve bölgesel savaş gibi faktörlerin etkisiyle yükselen enerji fiyatları ve kur hareketleri kaynaklı maliyet enflasyonu geçen yıl Türkiye ekonomisini ciddi boyutta etkiledi. Enflasyonu dizginlemek için kredi genişlemesi baskılandı. Özel bankalar yüksek kredi faizleri uygularken, kamu bankaları da kredi kullandırmada ketum davrandı. Sanayiciler, ekonomi yönetiminin kredi kanallarını kapatmasıyla piyasaların iyice sıkıştığını, satışların durması nedeniyle artan stokları zararına satmamak için arayış içinde olduklarını ifade ediyorlar