Kredi hacmi yedi buçuk ayda yüzde 27 arttı

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun mayıs ayı toplantısı yarın. Kurul ne yapacak; politika faiz oranını değiştirecek mi, zorunlu karşılıkları yükseltme yönündeki uygulamaya bir halka daha mı ekleyecek, yarın belli olacak.

Merkez Bankası faiz oranını uzun süredir sabit tutuyor, müdahale yöntemi olarak zorunlu karşılıkları artırmayı tercih ediyor. Ama, bu politika pek işe yaramış görünmüyor ya da umulan etkinin bu yolla sağlanamadığı gözleniyor.

Geçen yılın eylül ayında başlatılan zorunlu karşılık artışı yoluyla kredi genişlemesini frenleme çabası arzulanan sonucu verebilmiş değil. Geçen yıl 24 Eylül'de 370 milyar lira düzeyinde bulunan yurtiçi kredi hacmi, yedi buçuk ayda yüzde 27 arttı ve 6 Mayıs'ta 470 milyar liraya çıktı.

Bu dönemde mevduatın yüzde 14 artışla 351 milyardan 400 milyara çıktığı dikkate alınırsa, kredideki artışın hızı daha iyi kavranabilir.

Bir başka veri daha aktaralım. Geçen yılın eylül sonundan bu yılın mayıs sonuna kadar olan yedi aylık dönemin enflasyonu da yalnızca yüzde 4.

Enflasyonun yüzde 4, mevduatın yüzde 14 arttığı bir dönemde kredi hacminde yüzde 27'lik büyüme kaydedilmiş. Demek ki zorunlu karşılık operasyonu istenen sonucu vermiyor ya da istenilen ölçüde vermiyor.

Kredi artışında özel bankalarla kamu bankaları neredeyse aynı hıza sahip. Özel bankaların kredileri yüzde 31, kamu bankalarınınki yüzde 30 genişlemiş. Yabancı bankalardaki kredi genişlemesi ise yüzde 10'da kalmış.

Tüketici kredilerinin durumu

Geçen yılın eylül ayı sonundan bu yıl 6 Mayıs'a kadar olan dönemde tüketici kredilerinde de toplam kredi hacmiyle aynı oranda, yüzde 27 artış kaydedildi. Bu dönemde konut kredileri yüzde 24, taşıt kredileri yüzde 33, diğer krediler ise yüzde 29 arttı.

Taşıt kredileri toplam tüketici kredileri içinde yalnızca yüzde 4 paya sahip, yani bu kredilerin artış oranının önemi yok. Zaten hedef alınan ve frenlenmeye çalışılan konut kredileri. Ancak görünürde konut kredilerindeki artış, tüketici kredilerindeki genel artışın da, toplam kredi hacmindeki artışın da altında. Ne var ki, bazı bankaların konut kredisindeki yüzde 75 kredilendirebilme sınırını aşabilmek için farklı yöntemler uyguladıkları biliniyor. Bir süre önce BDDK Başkanı Tevfik Bilgin de bu konuyu açıkça dile getirip bankaları uyarma gereği duymuştu.

Dolayısıyla diğer kredilerde gözlenen artışın bir kısmını konut kredisi saymak gerekiyor. Ancak, böyle bir durum olmasa bile konut kredisindeki yüzde 24 artış da az değil zaten.

Merkez Bankası ne yapacak?

Merkez Bankası zorunlu karşılıkları artırmaya devam edecek mi, etmeyecek mi; yarın göreceğiz. Belki bundan daha önemli olan faiz oranlarında bir değişikliğe gidilip gidilmeyeceği. Gecelik borçlanma faizinde pek hareket alanı kalmadı da, politika faizinde marj var.

Kimi görüşlere göre ise faizi artırmak gerekir. İyi de o zaman zaten oluk oluk gelmekte olan sıcak parayı daha da coşturmuş olmaz mıyız…

Hem Para Politikası Kurulu'nun faiz kararlarını açıklarken aylardır vurguladığı üçgen çok belirgin:

"Düşük düzeyde politika faizi, geniş faiz koridoru ve yüksek zorunlu karşılık oranlarından oluşan politika bileşimi…"