Kredi faizleri hala çok yüksek, hala çok yüksek!

Kredi faizleri ay sonları itibarıyla bu yıl en yüksek düzeye eylül ve ekimde çıktı. İhtiyaç kredisi ile TL ve dolar cinsi ticari kredilerde zirve eylül sonunda görüldü. Taşıt ve konut kredileri ile euro cinsi ticari krediler ise tepe noktaya ekim ayı sonunda ulaştı.

Kasım, kredi faizlerin gerilediği bir ay oldu. En belirgin gerileme TL cinsi ticari kredilerde yaşandı. Tüm bankalar ortalamasında yüzde 35.94 ile eylül sonunda zirveye çıkan TL cinsi ticari kredi faizleri ekim sonunda yüzde 28.94’e geriledi, kasım sonundaki oran da yüzde 28.75 olarak gerçekleşti.

TL cinsi ticari kredi faizlerinin böylesine hızlı bir gerileme göstermesinin altında kuşku yok ki kamu bankalarının faiz indirimleri yatıyor. Gerçi diğer bankalara da faizi indirmeleri telkininde bulunuldu ama ortalamayı aşağı çeken daha çok kamu bankalarının oranları.

Hızlı düşüşle de aslında inile inile yüzde 28.75’e gelinmiş durumda. Kim yüzde 28.75 için “İyi bir faizdir, düşük faizdir, iş yapmak için ideal değilse de ideale yakın orandır” diyebilir ki...

Kaldı ki yüzde 28.75, tüm bankalar ortalamasını gösteriyor. Biraz önce de değindiğimiz gibi ortalamayı aşağı çeken ağırlıkla kamu bankaları. Şu da bir gerçek; herkes kamu bankalarının görece düşük faizlerinden yararlanma şansına sahip değil.

Ortalama faiz yüzde 28.75 düzeyinde oluştuğuna göre, bu orandan düşük faiz de uygulanıyor, yüksek faiz de.

Dolayısıyla ortalama faiz kasım sonunda yüzde 29 dolayında bulunmakla birlikte çoğu işletme bu oranın çok üstünde faizle karşı karşıya.

Döviz cinsi krediler

Dolar ve euro cinsi ticari kredilerin faizi kuşkusuz TL cinsi kredilere göre çok düşük ama Türkiye ekonomisinde en büyük bilinmeyen kurun nasıl seyredeceği olduğundan bu kredilere artık yanaşabilen pek kalmadı.

Üstelik döviz cinsi kredilerin faizinde öyle çok belirgin bir düşüş de yok. Dolar cinsi kredilerin faizi eylül sonunda ve 16 Kasım’da sırasıyla yüzde 6.96 ve yüzde 6.95 olarak gerçekleşti; 30 Kasım’da oluşan son oran ise yüzde 6.15.

Euroda da ekim sonunda yüzde 5.51 ile tepe noktaya çıkan faiz, 30 Kasım’da ancak yüzde 4.88’e indi.

İhtiyaç kredisi yüzde 35’lerde

Tüm mevduat bankaları ortalamasına göre ihtiyaç kredilerinde ortalama faiz yüzde 35 dolayında. Taşıt ve konut kredisi faizleri ise yüzde 28 dolayında seyrediyor.

Tüm çabalara rağmen en az gerilemenin konut kredisi faizlerinde gerçekleştiği dikkat çekiyor. Konut kredisinde ekim sonunda yüzde 29.28’e ulaşan faiz, kasım sonuna gelindiğinde ancak yüzde 28.35’e indi.

En büyük sorun belirsizlik

Gelecek yıl çok sisli. Belirsizlikler çok fazla. Zaten en büyük sorunumuz da bu, belirsizliğin hemen her alanda hakim olması.

Mart ayında her ne kadar yerel yönetim seçimi yapılacaksa da sandıktan çıkacak sonuç ya kabineyi daha da güçlendirecek ya da tam tersine muhalefet güç kazanacak. Özellikle Ankara ve İstanbul sonuçları çok çok önemli.

Ekonomide hemen her şeyi seçime odaklı hale getirdik; değilse bile algı böyle oluştu. Neredeyse tüm kesimler hesaplarını 1 Nisan’a göre yapıyor. Herkes beklemede.

Seçimden sonra faiz düşecek mi, belli değil; peki artacak mı, o da belli değil...

Seçimden sonra kur yeniden tırmanışa mı geçecek, yoksa hızlı bir düşüş mü gösterecek, kimse bilmiyor, bilemez de...

İşte bilinmezlerin böylesine çok olduğu bir ortamda herkes tetikte, herkes temkinli...