Kredi almak istemeyen şirket, yatırımcıya koştu

Yüksek faizler nedeniyle kredi kullanmak isteyen şirketler borsanın yolunu tuttu. Son 3.5 yılda 166 şirket, birincil halka arzlarla 164.4 milyar TL finansmana erişti. Bu süreçte yapılan bedelli sermaye artırımı ve ikincil halka arzların tutarı ise 145.1 milyar TL.

Enflasyonla mücadele kapsamında yapılan fa­iz artışlarının kredi ma­liyetlerini yükseltmesi şirket­leri alternatif kaynak arayışına itti. Bu kapsamda ilk akla gelen sermaye piyasaları oldu. Yıllar­dır hem borsadaki yatırımcı sa­yısının hem de işlem gören şir­ket sayısının artmasına yöne­lik çok sayıda çalışma yapıldı. Ancak söz konusu çalışmalar­dan çok ekonomik konjonktür bu amaca katkı sağlamış gözü­küyor.

Yüksek enflasyon-dü­şük faiz politikasının uygu­landığı dönemde alım gücünü korumak isteyenler, Borsa İs­tanbul’a ilgi gösterdi. Bu sürece halka arzlar sonrası hisselerin gösterdiği performans eklenin­ce yatırımcı sayısı tarihi zirve­sine ulaştı. Halka arzlara artan yatırımcı ilgisi, yeni halka açıl­maların da önünü açtı.

309.5 milyar TL’lik kaynak

Türkiye Sermaye Piyasala­rı Birliği (TSPB) verilerine göre, 2021 yılında 52, 2002 yılında 40, 2023 yılında ise 54 şirket borsa­ya kote oldu. Bu yılın ilk 5 ayın­da halka açılan şirket sayısı ise 20. Son 3.5 yılda yapılan toplam 166 birincil halka arzda şirket­ler, 164.4 milyar TL’lik kaynağa ulaştı. Bu süreçte hisseleri bor­sada işlem gören şirketler de yine kredi yerine bedelli sermaye ar­tırımı ve ikincil halka arzla yatı­rımcılarının kapısını çaldı.

2021 yılında 14.8 milyar TL, 2022 yı­lında 36.3 milyar TL, 2023 yılın­da 77.8 milyar TL, bu yılın ilk 5 ayında ise 16.2 milyar TL’lik be­delli sermaye artırımı ve ikincil halka arz yapıldı. 3.5 yılda bedelli sermaye artırımı ve ikincil halka arzlarla şirketlerin sağladığı fi­nansman tutarı 145.1 milyar TL olarak hesaplandı. Başka bir ifa­deyle şirketler, borsada 3.5 yılda borsa aracılığıyla 309.5 milyar TL’lik finansmana erişti.

Borçlanma aracı ihraçları arttı

Özel sektör borçlanma ara­cı ihraçları da yine şirketlerin sermaye piyasalarından sağla­dığı bir diğer finansman yönte­mi. Şirketler 2021 yılında 1.294 ihraç ile 258 milyar TL, 2022 yılında 1.856 ihraç ile 362 mil­yar TL, 2023 yılında 1.813 ih­raç ile 459 milyar TL, 2024 yı­lının ilk 5 ayında 702 ihraç ile 237 milyar TL kaynak sağladı. Son 3.5 yılda yapılan özel sek­tör borçlanma senedi ihraçları­nın toplamı 1 trilyon 316 milyar TL.

Özel sektör borçlanma araç­larındaki yatırımcı sayılarında son dönemde ciddi artış oldu­ğu dikkat çekiyor. 2022 yılında yurt içinde yerleşik 40 bin 669 kişi özel sektör borçlanma araç­larına yatırım yaparken bu ra­kam mayıs ayı itibarıyla 90 bi­ne dayandı. Söz konusu artışın büyük bölümü yurt içi bireysel yatırımcı sayısındaki artıştan kaynaklandı. Ancak bu kesimin toplam özel sektör borçlanma aracı portföyünden aldığı pay sadece yüzde 10.87 seviyesinde.