Korumacılık adımı bizde ÜFE TÜFE makasını büyütür mü
Korumacılık, yüzyılın başında bir felaketin küresel tetikçisiydi. Rosenberg, zor kullanarak elde edilenlerin ancak zor kullanarak elde tutulabileceğini öğrendiğinde, korumacılığın en derin boyutlarına inilmişti bile. Trump yönetimi bu kararında ısrar ederse, en büyük zararı ABD ekonomisinin görecektir. Çünkü bu kör döğüşü, kendi oturduğu dalı kesmekten başka bir şey değildir. Üretimden satışları içeriye hapseden yaklaşım, bir süre sonra hızla yükselen maliyetler olarak ekonomi geneline yayılacaktır. Yatırımlar, gerileyip, işsizlik yılanı yuvasından çıkacak.
TÜFE ve ÜFE yıllık değişim
ABD’de korumacılık kararı henüz resmileşmedi. Bizde de yıllık Şubat ÜFE – TÜFE artışları arasındaki makas, iyice açıldı. Bu fark neden?
1. Yapısı gereği ÜFE serisi TÜFE’ye kıyasla çok daha oynaktır.
2. Oynaklığın ilk nedeni döviz kurudur.
3. Volatiliteye ilişkin diğer nedense ham petrol fiyatlarıdır.
4. Küresel ithalata konu tüm emtialar son dönemde hareketlilik kazanmıştır.
5. ÜFE endeksinde, üretime konu mallar vergi hariç fiyatlanırken, TÜFE’deki nihai fiyatlarda vergi dahildir.
6. TÜFE sepeti içinde hizmetler segmenti %30 gibi ciddi bir payla yer alırken, ÜFE içinde böylesi bir kalem yer almaz.
7. Piyasa yapısı, konjonktürel etkiler, düzenlemeler ve denetimler; TÜFE enflasyonda, ÜFE enflasyona kıyasla daha güçlü hissedilir.
Peki ABD’nin olası korumacılık adımı, içerdeki ÜFE TÜFE endeksleri arasındaki makası açar mı? Sıraladığımız yedi madde üzerinden gidelim. Döviz kuru, hampetrol ve emtia fiyatları küresel misillemelerle artışa geçecektir. Hizmetler sektöründe aşağı yönlü fiyat baskısı derinleşecektir. Sadece TÜFE’de yer alan bu sektör, ÜFE ile farkı daha da körükleyecektir. Piyasa yapısı ve konjonktür etkileri iki endeks üzerinde de büyüyecektir. Sonuçta ÜFE ve TÜFE’miz arasındaki fark genişleyecektir. Dünya ekonomisi için “kin cini" şişeden çıkmış olacaktır artık. Tüm ekonomiler için yıpranmak kaçınılmazdır. Fark; yapay zeka, veri madenciliği, kripto para ve yüksek iletişim hızı ile bizi yüzyılın başındaki korumacılık ve etkilerinden ayrıştıracaktır.