Konutta ilk satışlar nisanda biraz olsun kımıldadı
Hep yazdık, hep vurguladık; konut satışında önemli olan ilk satışlardır, diye. O yüzden de TÜİK'in her konut satışına ilişkin veri açıklamasında gözümüz önce ilk satışların seyrine takılıyor. İlk satışlar artmış mı, gerilemiş mi; yoksa artış olmakla birlikte yavaşlayan bir eğilim mi var, buna bakma gereği duyuyoruz.
TÜİK dün nisan ayındaki satışları açıkladı. Durum iyi sayılır, yani ilk satışlar anlamında en azından geçen aylara göre olumlu yönde bir gelişme var.
Nisan ayındaki ilk satışlar geçen yıla göre yüzde 10.8'lik bir artış kaydetmiş durumda. Nisandaki bu orana rağmen ilk dört aydaki artışın yüzde 5.9 olması, ilk çeyrekteki artışın çok daha düşük oluştuğunu gösteriyor zaten.
Satış oranındaki değişimi daha somut aktaralım. İlk satışlar ocakmart dönemi toplamında yüzde 4.3 artmıştı; nisandaki artış ise yüzde 10.8'i bulunca dört ay toplamındaki oran yüzde 5.9 oldu.
Nisanda ikinci el satışlar yüzde 5.1 ile ilk satışlara göre çok daha düşük oranda bir artış gösterdi. Ne var ki nisan oranının düşük olmasına rağmen ikinci el satışlar dört ay toplamında yüzde 8.7 ile ilk satışlardan daha fazla artmış durumda.
Satış sayısı açısından durum
İlk satışlar nisanda belirgin bir hız kazanmış olmakla birlikte satış adedi açısından ilk ve ikinci el arasında hala belirgin bir fark var. Bu farka dört aylık döneme ilişkin gerçekleşme üstünden bakmak daha aydınlatıcı olacak.
Geçen yılın ilk dört ayında ikinci el satışlar ilk el satışlardan 36 bin daha fazlaydı. Bu yıla geldik, dört aydaki fark yaklaşık 45 bine çıktı.
Dolayısıyla ilk satış-ikinci el satış dengesi hala ikinci el lehine ve aradaki makas da daralmak bir yana büyüme eğilimi içinde. Her ne kadar fark nisanda bir miktar azalmışsa da genel eğilimi izlemekte yarar var.
Umut, ipotekli satışlarda...
Konut satışlarının canlanması ve hangi düzeyde bulunduğunu neredeyse kimsenin bilemediği stokun biraz olsun azaltılabilmesi ipotekli satışların daha da artırılabilmesine bağlı.
İpotekli satışlar aslında hiç de fena gitmiyor. İpotekli satışlar nisanda yüzde 29.6, ocak-nisan döneminde yüzde 30.3 artış gösterdi. Bu oranlar hiç yabana atılacak oranlar değil. Neredeyse üçte bire yakın artışlardan söz ediyoruz.
Ama ipotek tesisi yoluyla satılan konutların sayısında üçte bire yakın artış olmasına rağmen, ilk dört ay toplamında diğer satışların ipotekli satışlardan çok çok fazla gerçekleştiği gerçeği de karşımızda duruyor.
Geçen yılın ilk dört ayı... İpotekli satışlar 129 bin, diğer satışlar 281 bin...
Bu yılın ilk dört ayı... İpotekli satışlar 168 bin, diğer satışlar 272 bin...
Geçen yılın ilk dört ayında satılan her 100 konutun 32'si ipotekli, 68'i diğer satışlardan oluşmuştu. Bu yıl ise ipoteklilerin sayısı 38'e çıktı, diğer satışların sayısı 62'ye indi.
Makas biraz olsun daraldı, ama hala ipotekli satışların payı yüzde 40'ı bile bulmadı.
Yıllık satış 1.5 milyonu bulur mu?
Nisan sonu itibariyle son bir yılda gerçekleşen konut satışı 1 milyon 372 bine ulaştı. Geçen yılın nisan ayındaki yıllık satış 1 milyon 283 bin düzeyindeydi. Buna göre yıllık satış yüzde 7 oranında artış gösterdi.
Bu yıl konut satışında ay bazında en belirgin artışın temmuzda görülmesi bekleniyor. Geçen yıl temmuz ayında, darbe girişiminin etkisiyle çok az konut satılmıştı. Geçen yılın temmuzunda 81 bin düzeyinde kalan satış, tüm yılların en düşük temmuz satışı olarak kayıtlara geçmişti.
İşte bu yıl normal seyredecek bir satış eğilimi sayesinde temmuz ayına gelindiğinde yüzde 20'lerin çok üstüne çıkacak bir satış büyüklüğü görmek mümkün olabilecek.
Bu yılın tümündeki konut satışının da 1.5 milyonu zorlayabileceği tahmin ediliyor. Bunu biraz da önümüzdeki dönemin ekonomik gelişmeleri ve artış eğilimi içine giren faizleri belirleyecek. Gerilemesi için uzunca bir süredir uğraş verilen ve belirgin biçimde düşüş gösteren konut kredisi faizleri yeniden artış eğilimi içine girerse 1.5 milyon düzeyinde bir satışa ulaşmak pek mümkün olabilecek gibi görünmüyor.
