Konut satışları martta biraz olsun canlandı

Konut satışı ocak ve şubata kıyasla martta belirgin olarak daha fazla. Ancak yine de önceki yıllardaki satışa erişilebilmiş değil. Satışın martta görece canlı seyretmesinde daha önce mart sonunda biteceği açıklanan vergi avantajı etkili olmuş gibi. Bu avantajın süresi yılsonuna kadar uzatıldı. Şimdi nisanda konut almak için aceleye gerek yok. Dolayısıyla gerçek eğilim bu ay belli olacak.

Konut satışları ocak ve şubat aylarındaki hızlı gerilemeden sonra mart ayında biraz olsun kımıldadı. Buna rağmen mart ayındaki satışlar hala geçen yılın da, önceki yılın da altında.

TÜİK verilerine göre mart ayında 105 bin satış gerçekleşti. Bu satışların 61 bin kadarı ikinci el satış. İlk satış ise 44 bin düzeyinde kaldı.

İlk çeyrekteki toplam satış ise 256 bin. Bu satışın 149 bini ikinci el, 108 bini ilk satıştan oluşuyor.

Ocak ve şubatta sırasıyla 73 bin ve 78 bin olan satışın martta 105 bine çıkmasında konuttaki vergi avantajının biteceği düşüncesiyle alıma ağırlık verilmesinin etkisi olduğu ifade ediliyor. Geçen yıl otomotiv, beyaz eşya, mobilya ve konut için vergi avantajı getirilmiş, 2018 sonunda biteceği ilen edilen süre mart ayı sonuna kadar uzatılmıştı. Mart ayı sonuna doğru yeniden süre uzatımına gidildi. Vergi avantajı otomotiv ve beyaz eşyada haziran sonuna, mobilya ve konutta ise bu yılın sonuna kadar uzatıldı.

İşte bu avantajın mart sonunda biteceği düşüncesiyle avantajdan yararlanmak isteyenlerin etkisiyle mart ayında görece bir canlanma yaşandığı belirtiliyor.

Mart ayındaki bu hareketliliğin başka bir nedeni varsa nisandaki satışların da iyi gelmesi gerekir. Yok eğer nisanda yeniden belirgin bir yavaşlama görürsek, marttaki bu harekette gerçekten vergi avantajını kaçırmak istemeyenlerin etken olduğunu söylememiz gerekir.

Konut stoku 500 bin mi, milyon mu; milyonsa kaç milyon?

Konut sektöründe çok büyük stok olduğu bir gerçek. Ama gerçek sayıyı bilen yok. Tahminler havada uçuşuyor. Üç yüz-beş yüz bin diyen de var, birkaç milyondan söz eden de...

Satılmak istenen toplam konut sayısını, yani ikinci el konutlar da dahil toplam sayıyı bilemeyiz, tamam. Ama hiç olmazsa satış bekleyen sıfır konut sayısını bilmemiz gerekir.

Yapılmış bitmiş; belediyelerden yapı kullanım izni alınmış konut sayısı belli, bu konutların kaçının satıldığını da tapu kayıtlarından izlemek mümkün. Ama böyle bir sistemimiz yok.

Aslında ne kadar tuhaf. Neredeyse ekonominin lokomotifi ilan ettik; ama konut stokuna ilişkin veriye sahip değiliz. İşte o yüzden de her önüne gelen bir sayı söylüyor.

★★★

Dağı taşı konutla doldururken satamayacağımızı hiç akıl edemedik. Ama olmadı, satamadık, satamazdık da... Son zamanlarda mecbur kaldık ve frene bastık. Artık konut yapımına eskisi kadar “hevesli” değiliz. Verilen inşaat ruhsatları da bunu gösteriyor.

Konutta stok birikmesine yol açan iki olumsuzluk adeta kol kola ilerledi. Bir yandan yüz binlerce konut yaptık, ama aynı dönemde ekonomide sıkıntı üstüne sıkıntı yaşadık ve halkın alım gücü düştü.

Özellikle de konut gibi büyük yatırım sınıfına girecek yatırımlara para kalmadı. Parası olanlar da bir dizi nedenle “bekle-gör” politikası izlemeye başladı.

Bu “bekle-gör” politikasının en büyük nedeni belirsizlik. Bilen var mı; yarın faiz ne olacak, kur nereye gidecek, ev fiyatları artacak mı, yoksa daha da mı düşecek?