Konut piyasasında yaprak kımıldamıyor

Bazen veriler üst üste geliyor ve bu yüzden bir kısmına ancak gecikmeli olarak değinmek mümkün oluyor. Konut satışlarıyla ilgili verileri de bu yüzden gecikerek ele almak durumunda kaldık. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından geçen hafta açıklanan yılın üçüncü çeyreğine ilişkin verilere göre, konut satışında belirgin bir duraklama var. Hatta, duraklamanın ötesinde, konut satışı geriliyor. Bu aslında hiç hayra alamet bir işaret değil.

TÜİK'in verileri, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi'ne (TAKBİS) geçmeyen Kocaeli hariç tüm il ve merkez ilçeleri kapsıyor. Buna göre, bu yılın üçüncü çeyreğinde satılan konut sayısı 84 binde kaldı. Üçüncü çeyrekteki satış, 2008 yılı başından beri çeyrekler itibariyle gerçekleşen en düşük satışa işaret ediyor. Bu yıl ilk çeyrekte 86 bin, ikinci çeyrekte 90 bin konut satışı gerçekleşmişti.

Geçen yılın satış grafiğinde ise ikinci çeyrekteki müthiş ivme dikkat çekmişti. İlk çeyrekte 109 bin olan satış, ikinci çeyrekte 195 bin gibi bir düzeye fırlamıştı. İkinci çeyrekteki bu gerçekleşme, TOKİ'nin bu dönemde yoğunlaşan satışlarına bağlanmıştı. Geçen yıl üçüncü ve dördüncü çeyreklerde de 112 bin ve 116 binlik satışlar gerçekleşmişti.

TÜİK verilerinden, satışların hangi bölgelerde nasıl seyrettiği, artış ve azalışların nerelerde yoğunlaştığı bilgisine ulaşmak da mümkün.

Ama kesin olan şu; konut satışı iyi gitmiyor, inşaat sektöründe bir canlanma gözlenmiyor. Belki şöyle ifade etmek daha doğru; yeni inşaat yapılıyor yapılmasına ama, satışlarda umulan canlılık yok. Bu da ister istemez bir süre sonra yeni inşaat yapma hevesine sekte vuracak bir gelişmeye dönüşecek gibi görünüyor.

Konut kredilerinin seyri

Giderek daha az konut el değiştiriyor. Ancak konut kredisi kullanımında belirgin bir artış yaşandığı dikkati çekiyor. Öyle anlaşılıyor ki yeni konutlara yoğun bir talep yaşanıyor, eski konutların el değiştirmesi ise iyice hız kesmiş görünüyor.

Merkez Bankası verilerine göre, kasım ayı itibariyle son bir yılda konut kredisinde yüzde 31'lik bir artış oldu. Konut kredisi bakiyesi 42 milyar liradan 55 milyar liraya yükseldi. Ancak, konut kredilerindeki artış, tüketici kredilerinde kaydedilen yüzde 34'lük genel artışın altında kaldı.

Konut kredisi artışı enflasyonun çok üstünde, ama konut satışı gerileme eğiliminde. Temelde belirleyici olan herhalde ekonomiye, ekonominin geleceğine duyulan güven ya da başka türlü ifade edersek güvensizlik. TÜİK'in geçtiğimiz günlerde açıkladığı tüketici güven endeksi, ekim ayında belirgin bir kırılmaya işaret ediyor. Zaten 100'ün altında seyrederek tüketicinin ekonomiye güven duymadığını gösteren endeks, şimdi yönünü aşağı çevirmişe benziyor. Bunun bir eğilime dönüşüp dönüşmeyeceğini birkaç ay sonra daha belirgin olarak görmek ve söylemek mümkün olacak.

Tüketicinin ekonomiye bir türlü güven duymadığı, küresel krizden çıkışın uzun süreceğinin ve belki eskisi kadar sert olmasa da yeni bir dip yaşanacağının en yetkili ağızlar tarafından dile getirildiği, Avrupa'daki sarsıntının dalga dalga yayılmasından endişe edildiği bir ortamda, vatandaş biriktirdiği parasını konuta yatırmaktan kaçınıyor. Ya da bekliyor; ilerde fiyatlar daha da düşer diye.