Konut piyasası
UZMAN GÖRÜŞÜ / Şant MANUKYAN / İŞ YATIRIM Piyasaların kısa vadeli gündemini banka bilançoları, kredi krizinde gelişmeler ve merkez bankalarının alması muhtemel faiz kararları oluştursa da tüm sorunların halen ABD konut piyasası üzerinde yoğunlaştığını unutmamak gerek. Zira konut piyasasında süre gelen daralma ABD'nin büyümesi üzerinde negatif etkisini sürdürürken, tüketici harcamaları, inşaat şirketleri-banka ilişkileri ve FED'in alacağı faiz kararları üzerinde halen büyük etkiye sahip. Bu nedenle açıklanan her konut verisinin ardından sorulan soru her zaman "Artık dip görüldü mü?" oluyor. Bu soruya dönem dönem "evet" cevabını vermemizi sağlayacak bazı veriler açıklandığını görüyoruz. Örneğin inşaat şirketlerinin zirve seviyesine oranla çok daha az miktarda yeni konut inşaatına başladığı ve satışlarda, bölgesel olsa da, artışlar görüldüğü söylenebilir. Ancak son zamanlarda gördüğümüz bu kıpırdanmaların genel trendden ufak sapmalar olma ihtimali hayli yüksek. Zira piyasada var olan yeni konut stoku 10.6 (Nisan sonu) ay civarında seyrederken ikinci el konut stoku 11.2 (Nisan sonu) ay civarında bulunuyor. Bu seviyeler tarihi ortalamaların ciddi oranda üzerinde olduğu gibi konut fiyatlarının da cari seviyelerde kalmasını zorlaştıracaktır. Bu nedenle konut fiyatlarındaki gerilemenin sürmesi kaçınılmaz görünüyor. Ancak özellikle yeni konut fiyatlarında yaşanacak olan ciddi bir gerileme inşaat şirketlerini ve onlarla kredi ilişkisi içinde olan bankaları zor duruma sokacaktır. Önümüzdeki günlerde batan şirket ve batırılan kredi haberleri duymamızın kimseyi şaşırtacağını sanmıyorum. Dahası 10 ve 30 yıllık faizlerde görülen yükselişler mortgage piyasası üzerinde de baskı kuracaktır. Reel sektörde dip yapılmadığı anlaşılıyor peki finans piyasası bu görüşü onaylıyor mu? Bu sorunun cevabını almak için PHLX Housing Sector Index'ine baktığımızda Ocak 2008 tarihinde yapılan dip seviyenin bu ay içinde kırıldığını görüyoruz. Yani yatırımcılar da henüz bir dip oluşumu senaryosunu satın alıyor değil. Söz konusu sektör birkaç yıl boyunca eski büyümesine ve fiyat seviyelerine ulaşamayacaktır. Ancak koşulların normale dönmesi bile ekonominin ve finansal piyasaların gelişimini son derece pozitif etkileyecektir.