Komşu İran’la dış ticaretimizi geliştirecek iki önemli adım

Türkiye İran dış ticaretinin en yüksek olduğu yıl 22 milyar dolarla 2012 yılıydı. Daha sonra gerileyen İran Dış Ticaretimiz 2014 yılında yüzde 71.5’u ithalat 9.8 milyar dolar, yüzde 28.5’u ihracat 3.9 milyar dolar olmak üzere 13.7 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Şimdi, 2015 yılı dış ticaretimizin 30 milyar dolara çıkabileceği yetkili ağızlar tarafından iddia ediliyor. Bu gelişmeye yol açacağı düşünülen konulardan biri 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye-İran Tercihli ticaret anlaşması. Bu anlaşmaya göre Türkiye 140, İran 125 gümrük tarifesini aşağıya çekecek, 265 gümrük tarifesinde karşılıklı indirime gidilecek. Ancak, iş dünyası temsilcileri İran’ın Gümrük tarifeleri dışında, kilo başı vergi uygulamaları  yaparak  Türk mallarının ihracatını olumsuz etkilediğini, bu konunun da ele alınması gerektiğini belirtiyorlar. 

İran ticaretimizi artırması beklenen ikinci konu ise uzun süreli Amerikan ambargosunun ardından Cenevre’de D5+1’in aldığı kararla, İran’a yaptırımların gevşetilmesi kararı. Bu karar sonrası İran’ın alım gücü önemli ölçüde arttı.

İran’ın 2014 yılı toplam dış ticareti 153 milyar dolar. Bunun 93 milyar doları ihracat 60 milyar doları ithalat. Buna göre o yıl Türkiye’nin ithalatı İran ihracatı içerisinde yüzde 11 paya ulaşırken, Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı, İran’ın ithalatı içerisinde 5.8 oranında kalıyor. 

Şimdi, bu iki önemli gelişme ile 2014 yılı dış ticaretimizin bu yıl iki katını aşarak 30 milyar dolara çıkacağı tahminleri yapılıyor. Bu gelişme olurken bir yandan da dış ticaretimizin daha dengeli olmasının yollarını da aramalıyız. Henüz ilk yarıdaki artışlar o yoğun ivmelenmeyi göstermiyor. Ancak, arkadaşımız Gülay Soydan Pehlivan’ın haberinde yer alan bilgilerden öğrendiğimize göre, 26 markanın 135 mağaza açtığı İran pazarına  Tercihli Ticaret Anlaşması sonrası 8 marka giriş yapmış. 30’dan fazla markada giriş hazırlığı içerisindeler. İranlı AVM yatırımcıları da Türk Markalarının peşindeler. Bu konuda Birleşik Markalar Derneğine gelerek sunum yaptılar.

İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, Rusya’ya kayıtlı ticaret yüz 50, bavul ticareti yüzde 80 gerilerken, Tercihli Ticaret Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle İran’a satışlarının yüzde 35 arttığını söylüyor. Tanrıverdi, İran’ın Gümrük indirimlerinin yeterli olmadığını belirterek, “Vergiler daha az uygulanırsa, Türk firmaları İran’da ciddi şekilde boy gösterir” değerlendirmesini yapıyor. Birleşik Markalar Genel Sekreteri Ekrem Utku, İranlı AVM yatırımcısının kendilerine yaptığı sunum sonrasında 30 marka temsilcisiyle İran’ı ziyaret kararı aldıklarını açkılarken, “İran pazarı ilgi çeken bir Pazar. Herkesin bu ülke ile ilgili planları var” diyor.

Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Orhan Gençoğlu da son 4 ayda Rusya’ya ihracatlarının yüzde 15’te kaldığını açıklarken, “Şu anda İran’a ihracatta çok önemli bir artış yok, ama önümüzdeki aylarda olma ihtimali yüksek. Tercihli Ticaret Anlaşmasının etkisiyle İran’a olacak ihracat Rusya’daki kaybı telafi eder” düşüncesini ortaya koyuyor.

Doğaldır ki İran pazarında bu gelişmenin olabilmesi için, iki gün önce belirttiğimiz UND’nin bu ülkeye sözünü ettiği taşımacılık sorunlarının da bir an önce halledilmesi gerekecektir. İran ticaretinin geliştirilmesi için planlanan sınırda ortak OSB kurma, Ortak Gümrük kapıları oluşturmak gibi önerilerinde bir an önce devreye alınması gerekecektir. Komşumuz İran’la dış ticaretimizin gelişmesi için önemli fırsatlar gündemdedir. Yararlanalım...