KOBİ'lerin krediye ulaşımı ve kredi batıkları

Arkadaşımız Naki Bakır, BDDK verilerine göre yaptığı araştırmada, son yıllarda önemli artış gösteren KOBİ kredilerinde artışın son aylarda da düşüş göstererek sürdüğünü, büyüyen kredi miktarı içinde büyüyen batık kredi miktarının oran olarak sabit kaldığını ortaya koyuyor. 15 yıl önce toplam krediler içersinde yüzde 4'ler seviyesinde olan KOBİ kredileri bugün büyüyen kredi pastası içersinde yüzde 23.6 paya ulaşmış durumda. Buna karşın KOBİ kredilerindeki batık oranı ise yüzde 3.2'ler seviyesinde ve toplam banka kredi batık oranının altında seyrediyor.     
BDDK verilerine bağlı olarak Naki Bakır'ın KOB kredi artışı ve batıklar konusunda yaptığı araştırmada, geçen yılın son çeyreğinden başlayarak KOBİ kredi artışında bir yavaşlama ve batık miktarında bir artış olduğu gözleniyor. Bu trendin 2012 Ocak ayında da gözlendiği belirtiliyor. Ancak, veriler yavaşta olsa kredi kullanan KOBİ sayısında, hem de kullanılan kredi miktarında artış olduğunu ortaya koyuyor. Toplam içersindeki batık miktarında bir artış göstermesine karşın, toplam kredi büyüdüğü için toplam batık oranı yüzde 3.2 oranını koruyor.
Kriz döneminde 2009 yılı Aralık ayında toplam içersinde yüzde 8.3 oranına yükselen batık kredi oranı, kullanılan kredi artışına karşın 2011 yılı Eylül'üne kadar oran olarak sürekli gerileyerek yüzde 3.1'e düştü. Ekim 2011'de yüzde 3.2 oranına yükselen toplam KOBİ kredileri içersinde batık kredi oranı, geçen yılın son üç ayında ve bu yılın ilk ayında yüzde 3.2 oranında kalmaya devam ediyor. KOBİ'lerin takipteki kredi oranında bir artış olmasına karşın, sayısal olarak da takipteki KOBİ sayısında 2011 yılında adet olarak önemli azalma olduğunu görüyoruz. Ocak 2011'de 193 bin 993 KOBİ kredisi takipte iken bu yılın Ocak ayında bu sayı 27 bin 163 azalarak 166 bin 883'e inmiş durumda. Oran olarak ise yüzde 10.3 oranında bir azalma söz konusu. Bir başka söyleyişle 2001 başında toplam KOBİ'lerin yüzde 15'inin kredileri takipte iken, 2012 yılı başında bu oran yüzde 12.8'e gerilemiş durumda. Ve bu takipteki firma sayısındaki gerileme ağırlıklı olarak 0-10 işçilik mikro işletmelerde görülüyor. Kredi takibindeki mikro işletmelerin sayılarında 165 binden 137 bine 28 bin gerileme gözleniyor. Bu da toplam krediler içersinde miktar olarak gözlenen artışın küçük ve orta büyüklükteki KOBİ'lerden kaynaklandığını gösteriyor. Kredi kullanan KOBİ'ler arasında bir yılda mikro işletmeler sayısal olarak yüzde 10 artış gösterirken, küçük işletmelerin artış oranı yüzde 24.1, orta büyüklükteki işletmeler de yüzde 23.8.
Uzun yıllar bizler KOBİ'lerin krediye ulaşımında sorunlar olduğunu toplam krediler içersinde yüzde 4'ler seviyelerini aşamadıklarını öne sürerek eleştirdik. Son yıllarda KOBİ'ler de kredi kullanımına daha sıcak baktılar, bankalarda KOBİ'lere yeni kredi imkanları yarattılar ve bunun sonucunda toplam kredi pastası içersinde KOBİ kredi dilimi hızla artış gösterdi. 2009 yılı Aralık ayında 396 milyar liralık toplam banka kredisi içersinde 83 milyar lira ile KOBİ kredilerinin oranı yüzde 20.9 seviyesindeydi. 2010 yılı sonunda toplam krediler 532 milyar liraya yükselirken KOBİ kredileri de 125 milyara yükselerek toplam içersindeki payını yüzde 23.5'e çıkardı. 2011 yılı sonunda 689 milyar liraya yükselen toplam kredilerin içersinde KOBİ kredileri de 162 milyara yükselerek payını yüzde 23.6'ya yükseltti. 2012 yılı Ocak ayında da KOBİ kredileri toplam içersindeki payını yüzde 23.6 olarak korudu.
Bütün bu rakamlar, son yıllarda hızla artan KOBİ kredilerinin toplam krediler içersindeki oranını koruduğunu, kriz döneminde çok yükselen KOBİ batık kredi oranının da yüzde 3.1 oranında en düşük seviyesini gördükten sonra, son dönemde yüzde 3.2 oranında sabit kaldığını gösteriyor.
Bu açıdan arkadaşımız Naki Bakır'ın BDDK rakamlarına dayalı olarak yaptığı çalışmada ortaya koyduğu olumsuzlukları ele alarak ve mikro reformları sürdürerek, üretici KOBİ'lerin son yıllardaki gibi kredi kullanımının artmasını ve batık kredi miktarının düşük kalmasını sağlamanın önemini unutmamalıyız. KOBİ'lerin krediye erişimleri arttıkça, üreticilikleri ve büyümeye katkıları artacağı gibi, rekabetçilikleri de artacaktır…