KOBİ'lerin bankalarla finansal tanışması
Türkiye'de yakın bir geçmişe kadar KOBİ yöneticileri "Öz sermaye ile büyümekle" övünürlerdi. Ve banka kredileri içersinde KOBİ'lerin payı yüzde 4'ler seviyesindeydi. Nisan 2012 rakamları KOBİ'lerin 164.3 milyar nakdi ve 43.2 milyar gayri nakdi kredi kullandıklarını ve toplam krediler içinde KOBİ'lerin paylarının yüzde 24 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Ayrıca, Şekerbank Genel Müdürü Uluşahin ihraç ettikleri tahvilin adet olarak yüzde 61'inin ve miktar olarak yüzde 52'sinin üç büyük kent dışından Anadolu'dan KOBİ'lerden geldiğini açıklıyor. KOBİ'ler hızla bankalarla finansal tanışmalarını sürdürüyor…
Şekerbank Genel Müdürü Meriç Uluşahin'le arkadaşımız Jülide Yiğittürk Gürdamar'ın yaptığı söyleşideki bilgiler benim bir yandan "KOBİ'ler bankalarla finansal tanışmalarını hızlandırmışlar" yargısına varmama neden oldu. Bir yandan da 2000'li yılların başında "KOBİ'ler ekonomideki ağırlıklarına karşın banka kredilerinden sadece yüzde 4 pay alıyorlar" yorumlarımızın bugün geçerliliğini yitirmiş olduğuna sevindim. Sık sık tekrarladığımız "Ekonominin kılcal damarları KOBİ'lere can suyu olarak kredi kullandırılmalı" önerimiz de bugün artık hayata geçmiş görünüyor.
2000'li yılların başında Antalya'da önemli bir demir çelik şirketinin bayiler toplantısına katılmış ve konuşmalar yapmıştık. O konuşmalar sırasında konuşmacılar olarak hepimiz, "Enflasyon düşüyor. Kredi faizlerinin maliyeti azalıyor. Artık işletmelerin biz öz sermayemizle büyürüz söylemi değişmeli. Alınan banka kredisinin işletmeye getirisi, ödenecek kredi faizinden yüksekse firmanın üretiminin artmasına, rekabetinin gelişmesine ve büyümesine katkı sağlayacaktır" gibi açıklamalar yapmıştık. Toplantı sonrası konuştuğumuz firma temsilcilerinin birçoğu, "Biz öz sermayemizle bugünlere geldik. Banka kredisi alıp başı derde giren çok firma gördük. Banka kredisi riske yol açmaz mı?" sorusunu sormuşlardı.
Bizlerde dilimizin döndüğü kadarıyla enflasyonun ve kredi faizlerinin düştüğü dönemde, kredinin işletmeye yatırım imkanı ve işletme sermayesi olarak getirisi ödenecek kredi faizinden yüksek mi buna bakın, dedikten sonra "Öz sermaye içerden imkanla bir kuruluşun büyüme katsayısı 2-3'tür. Buna karşılık doğru kullanılan dış kaynakla büyüme katsayısı 6-8 kata çıkabilir" diye yanıt vermiştik…
Şimdi, sonuçlar bize gösteriyor ki, bankalardan kredi alan KOBİ'lerin sayılarında önemli bir artış olmuş. 2012 yılı Nisan verilerine göre KOBİ'lerin toplam krediler içersindeki payları yüzde 24 seviyesine ulaşmış. KOBİ'ler 164 milyar 300 milyonu nakdi, 43 milyar 200 milyonu gayri nakdi olmak üzere 207 milyar 500 milyonluk kredi kullanıyorlar.
Doğaldır ki, bunun yanında "Bankalarla kredi sorunu yaşadığını, faizlerin ve işlem maliyetlerinin yüksek olduğu yönündeki şikayetler de sürüyor." Bankalar da buna karşın "Mevduatların kısa vadeli, kredi taleplerinin uzun vadeli olmasının yarattığı olumsuzluğu" ortaya koyup, kredi portföylerini sendikasyonlarla yabancıların tasarrufları ülkeye getirerek büyüttüklerini ifade ediyorlar.
Şekerbank Genel Müdürü Uluşahin'in açıklamasındaki bir husus da dikkatimizi çekiyor. Tahvil ihraçlarında üç büyük merkez dışından Anadolu'daki illerden gelen taleplerin yoğun olması. Uluşahin'in verdiği bilgiye göre, yurtiçi tahvil ihraçlarına talebin yüzde 90'ı şubelerinden gelirken, bunun adet bazında yüzde 61'inin, hacim bazında yüzde 52'si yarıdan fazlası üç büyük kent dışından gelmiş. Bu da bankalarında 2012 Mart ayında toplam krediler içersinde yüzde 47 payı olan küçük işletme, tarım ve esnaf kredilerinin payını büyütmeleri kararını beraberinde getirmiş. Bu alanda yeni hedefleri toplam krediler içersinde yüzde 60'lık paya ulaşmak olarak belirlenmiş.
Bütün bu rakamlar 10 yıl kadar önce toplam krediler içersinde yüzde 4 paya sahip olan KOBİ'lerin bankalarla ve finansal enstrümanlarla tanışarak karşılıklı ilişki içersine girdiklerini gösteriyor. Bir yandan KOBİ'lerin toplam kredi kullanmada payları hızla artarken, bir yandan da tahvil alımlarıyla bankalarla ilişkilerini geliştirdiklerini ortaya koyuyor.