Kıymet bilmek…
Kütüphanemde bulunmasından mutluluk duyacağım bir kitap geldi geçtiğimiz günlerde: Tekfen Holding Kurucu Onursal Başkanı Ali Nihat Gökyiğit’in kaleme aldığı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi…
Dokunmaktan keyif aldığım güzel bir kâğıda basılmış, ciltli, fotoğraflarla desteklenmiş 480 sayfalık eseri hemen okumaya başladım… Şöyle diyor Önsöz’ün bir bölümünde Nihat Bey:
“Bitki korumada en etkili görevin, botanik bahçeleri tarafından üstlenildiği bilinmektedir. Botanik bahçeleri, özellikle ülkemiz için büyük önem taşımaktadır. Gelişmiş ülkelerin birçoğunda korunması gereken bitki türü 500’den az olduğu halde, 100’den fazla botanik bahçesi bulunuyor. Ülkemizde ise, tehdit altındaki 3000’den fazla bitkinin korunması, hepsi tam aktif olmayan 10 kadar botanik bahçesinden beklenmektedir. Son yıllarda bazı üniversitelerimizde, botanik bahçesinin önemsenmesi; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ‘Milli Botanik Bahçesi’ kurma gibi gelişmeleri, takdir ve heyecanla takip ediyorum.”
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi (NGBB), Ataşehir-Ümraniye arasındaki bölgede, otoyollar kavşağında onca binanın, binlerce aracın arasında bitkiler, ağaçlar, hayvanlar, elbette insanlarla her mevsim güzel bir doğa cenneti… 40 hektar alanda her yıl 200 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırlıyor…
NGBB, “Ada” olarak isimlendirilen sekiz büyük parselden oluşuyor:
Merkez, Ertuğrul, Mesire, İstanbul, Arberotum, Meşe, Anadolu ve Trakya… Proje ve planlama çalışmalarının sürdüğü nispeten daha küçük dört, doğal bitkiler ve ormanlık alan ile ilgili araştırma sahası olarak kullanılan iki parsel daha var…
Ada denilmiş çünkü, kesişen iki otoyol ve bağlantı arasındaki ulaşım kolay değil. Birinden diğerine ya karayollarından kalan drenaj kanalları içinde geçiliyor ya da inşa edilen üst geçitlerle…
Nihat Bey, eşi Nezahat Hanım’ın 1995 yılında ani vefatından sonra onun anısını yaşatmak için ne yapabilirim? diye düşünmeye başlıyor. Kalp ve solunum sorunu olan, her zaman daha fazla taze hava ve oksijen ihtiyacı duyan eşinin anısı için yeşillikler içinde büyük bir hatıra parkının makbule geçeceğine karar veriyor…
Kitap, Nihat Bey’in bu kararı ile başlıyor, parktan botanik bahçesine nasıl evrildiğinin hikâyesi ile sürüyor… 1. Bölüm’de çalışanlar, ayrılanlar hiç kimse unutulmadan anlatılıyor…
2. Bölüm, NGBB adalarını konu alıyor. Bitki Koleksiyonları 3., Bahçe İşleri 4. Bölüm’ün konuları…
5. Bölüm Araştırma Faaliyetleri başlığı taşıyor:
Herbaryum, Veritabanı, Kütüphane, Limonluk, Tohum Evi, Araştırma Gezileri burada ayrıntılarıyla dile getiriliyor…
Bitki Koruma Projeleri başlıbaşına bir bölüm…
Eğitim Programları, Bahçıvan Çocuklar Projesi, Bahçıvan Çocuklar Hasat Şenliği, Faydalı Bitkiler Projesi, Yaz Kampı Projesi, Doğa Şenliği, Yetişkinler İçin Etkinlikler, Uygulamalı Bahçıvanlık Çalışmaları 7. Bölüm’de…
Kültür sanat etkinlikleri, yayınlar, kurumsal-bireysel ilişkiler ve katkılar, ziyaret eden konuklar, fauna dostları, gezilerden anılar kitabın diğer bölümleri…
Bahçenin 23 Yılı, Kitabın Arka Odası Ali Nihat Gökyiğit’in lezzetli sözcükleriyle bu büyük emeğin anekdotlarından oluşuyor…
Kitap, NGBB Bitki Koleksiyonları listesi ve Dizin ile sona eriyor…
Şöyle diyor Nihat Bey:
“Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin gelişim sürecini çeşitli yönleriyle anlatmaya çalıştığım bu kitabı tanımlayacak en özlü ifade şöyle olabilir:
‘Bir yastıkta yirmi üç yıl!..’”
Bir söyleşimizde ise şunlara dikkat çekmişti:
“Türkiye'de her 10 günde bir yeni bir bitki bulunmaya devam ediyor. Avrupa'da böyle bir şey yok. Bulunduğu zaman bayram yapıyorlar, şenlikler düzenliyorlar. Bizde ise sessiz sedasız her 10 günde bir yeni bitki bulunuyor, literatüre kazandırılıyor. Böyle zengin bir ülke.
Meselâ bin 200'den fazla çeşit üzüm var, buna inanamıyor yabancılar. Bu kadar zengin. Birçok meyvenin de anavatanı Türkiye diye düşünülüyor. Örneğin kirazın Giresun'dan geldiği… Yani dünya asırlarca birtakım jeolojik, meteorolojik hadiselere sahne olmuş. Bitkiler ve hayvanlara flora ve faunaya Anadolu bir geçiş yeri, bir sığınak. Onun için burada toplanmış bunların zenginliği. Tabii kıymetini bilmek lâzım."
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi kitabı, kıymet bilen insanların gayretlerini yazılı olarak da kayda alan çok önemli bir çalışma… Hikâyesi anlatılan NGBB, kendilerine 2025 yılına kadar tahsis edilmiş… Yedi yıl kaldı… Doğa ve insan sevdalılarının bu güzel mekânı, umarım bu kez 30 değil, çok daha uzun seneler için tahsis edilir… Lütfen gidip görün, hak vereceksiniz…