Kısa vadeli sigorta kolları prim oranında yapılan değişiklik

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, kanunla kendisine verilen görevlerden kaynaklanan ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak için belli oranlar dahilinde prim almaktadır.
Şuanda yürürlükte olan mevzuata göre geçerli olan prim oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Yukarıdaki primlerden, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sabit rakam olmayıp işyerinde yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre %1 ilâ %6.5 arasında olmak üzere, Bakanlar Kurulu'nca yürürlüğe konulmuş Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi'ne göre SGK tarafından belirlenmekteydi.
Bu çerçevede de, tehlikesi düşük olan işyerleri daha az, tehlikesi yüksek olan işyerleri ise daha fazla kısa vadeli sigorta kolları primi ödemekteydi.

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı tüm işyerleri için %2 olacak

6385 sayılı Kanun'la kısa vadeli sigorta kolları priminin işyerlerinin tehlike sınıf ve derecelerine göre belirlenmesi ve iş kolu uygulamasında radikal değişiklikler yapılmıştır.

Buna göre, 6385 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesi ile 5510 sayılı Kanun'un 81'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi değiştirilmiş ve bu değişikliğe bağlı olarak da 5510 sayılı Kanun'un 83 ve 84'üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yapılan düzenleme sonucunda, hem 4/a (SSK) kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler, hem de 4/b (Bağ-Kur) kapsamındaki sigortalıların, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı %2 olarak sabitlenmiştir. Bakanlar Kurulu isterse bu oranı %1.5 oranına düşürebilecek ya da %2.5 oranına artırabilecektir.

Ancak, kısa vadeli sigorta kolları prim oranına ilişkin maddenin yürürlük tarihi 1/9/2013 olarak belirlendiğinden, %2 şeklindeki yeni prim oranı bu tarihten (1/9/2013) itibaren uygulanmaya başlayacaktır.

Bu uygulama sonucunda, daha önce kısa vadeli sigorta kolları prim oranı %2'nin altında olanlar için prim oranında artış, %2'nin üstünde olanlar için de prim oranında azalış olacaktır.

Kısa vadeli sigorta kolları primindeki dereceleme işlemi de kalkacak

SGK bugüne kadarki uygulamada işyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı, sürekli iş göremezlik ve ölüm olaylarını dikkate alarak 3 takvim yılı içinde aynı işkolunda 40 bin ve daha fazla gün sigorta primi tahakkuk ettirmiş olan işyerlerini derecelemeye tabi tutmakta ve bunun sonucunda da işyerlerini üst, normal veya alt derece olarak derecelere ayırmaktaydı. Bu çerçevede, iş kazası ve meslek hastalığı riski yüksek olduğu anlaşılan işyerlerinin prim oranı 0.2 puan yükseltilmekte, riski düşük olduğu anlaşılan işyerlerinin prim oranı da 0.2 puan düşürülmekteydi.

Ancak, 5510 sayılı Kanun'un 83'üncü maddesi ve buna istinaden çıkarılmış olan SGK Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi yürürlükten kaldırıldığından, 01/09/2013 tarihinden itibaren iş kazası ve meslek hastalıkları yönünden işyerleri derecelemeye de tabi tutulmayacaktır.

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ile ilgili olarak yukarıda belirtilen değişikliklerin temelinde, işyerlerinin karşı karşıya olduğu bürokratik işlemlerin ve SGK'nın bu alandaki iş yükünün ortadan kaldırılmasının amaçlandığı görülmekte birlikte, yapılan değişikliklerin bazı olumsuz sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir.

Her şeyden önce, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından tehlikeli-çok tehlikeli kabul edilen işyerlerinin %2.5-6.5 arasındaki prim oranları %2'ye indirilirken, bunun getireceği mali yükü karşılamak için az tehlikeli kabul edilen işyerlerinin %1-1.5 arasındaki prim oranının %2'ye çıkarılması adaletsiz bir durum ortaya çıkaracaktır.Yine, 5510 sayılı Kanun'un 83 ve 84'üncü maddelerinin ve bununla birlikte Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi'nin (NACE) 01/09/2013 tarihinden itibaren kaldırılacak olması, SGK işyeri sicil numaralarındaki iş kolu kodunun da kaldırılıp kaldırılmayacağını ve kaldırılacaksa bu işkollarına göre üretilen ve pek çok projeksiyonda kullanılan sosyal sigorta istatistiklerinin nasıl hazırlanacağını belirsiz hale getirecektir.

Daha da önemlisi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 9'uncu maddesi uyarınca tehlike sınıflarının belirlenmesinde SGK Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi'nin referans alındığı ve uygulamanın da SGK işyeri sicil numaralarındaki iş kolu kodu ve buna göre belirlenmiş olan NACE kodlarına yürütüldüğü dikkate alındığında, 01/09/2013 tarihinden itibaren iş sağlığı ve güvenliği yönünden işyerlerinin tehlike sınıflarının belirlenmesinde bazı tereddütler ortaya çıkabilecektir.