Kısa vadeli dış borçta hızlı artış

Kısa vadeli dış borç stoku ocak ayında 3.3 milyar dolarlık artış gösterdi. Geçen yılı 83.8 milyar dolardan kapatan borç stoku, ocakta 87.1 milyar dolara çıktı. Kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku olarak da tanımlanan ve ocak sonu itibariyle bir yılda ödenecek olan tutar ise 135.1 milyar dolar olarak belirlendi. Aynı tanıma göre belirlenen aralık ayı sonundaki tutar 130.3 milyar dolardı. Yani aralık sonu itibariyle bir yılda 130.3 milyar dolar ödenecekken, ocak sonu itibariyle bir yılda ödenecek tutar yaklaşık 5 milyar dolar artarak 135.1 milyar dolara çıktı.
Ocak ayı sonundaki 87.1 milyar dolarlık kısa vadeli dış borcun 55.7 milyar doları bankalara, 30.1 milyar doları da diğer sektörlere ait bulunuyor. Merkez Bankası'na ait olan kısa vadeli dış borç stoku ise yalnızca 1.3 milyar dolar.
Ocak ayındaki 3.3 milyar dolarlık artışın hemen hemen tümü bankalardan kaynaklandı. Banka borçları ocakta 3.2 milyar dolar arttı. Diğer sektörlerin borcunda 70, Merkez Bankası'nın borcunda ise 13 milyon dolarlık artış oldu. 
Bir ayda 3.3 milyar dolar artarak ocak sonunda 87.1 milyar dolara gelmiş olsa da, kısa vadeli borç en yüksek düzeyde bulunmuyor. Kısa vadeli dış borç, rekor düzeye geçen yılın üçüncü çeyreği sonundaki 88.5 milyar dolarla ulaşmıştı.
Her yıl yeni bir rekor
Kısa vadeli dış borç 1991 yılına kadar 10 milyar doların altındaydı. 20 milyar dolar sınırı, ilk kez 1998'in üçüncü çeyreğinde aşıldı. 2000 yılında 28 milyar dolara kadar çıkan kısa vadeli dış borç, krizle birlikte hızla azaldı ve 2001'de 16 milyar dolara indi. 2002 de aynı düzeyle geçildi.
Kısa vadeli dış borçlar, daha sonraki yıllarda düzenli olarak artmaya başladı.
2004 yılında 30 milyar, 2006'da 40 milyar, 2008'de 50 milyar sınırı aşıldı. 2009 yılında bir miktar gerileyen dış borç stoku, 2010'da yüzde 58 gibi çok hızlı bir artış gösterdi. Biraz önce belirttik; geçen yılın üçüncü çeyreğinde 88.5 milyar dolarla rekor düzeye çıkıldı, son çeyrekte azalan borç, bu yılın ilk ayında yeniden artışa geçti.
Bir yılda 135 milyar ödenecek
Kısa vadeli borç bakiyesi ocak sonu itibariyle 87.1 milyar dolar. Ancak, ocak sonu itibariyle bir yılda ödeyeceğimiz dış borç 87.1 milyar dolar değil, tam 135.1 milyar dolar.
Merkez Bankası verilerine göre, 87.1 milyar dolar, zaten vadesi en fazla bir yıl olan, dolayısıyla geri ödemesi bir yıl içinde yapılmak zorunda olunan borcu gösteriyor. Ancak, buna ek olarak, daha uzun vadeli olarak sağlanan kredilerden vadesine bir yıldan az kalmış olanlar var. İşte bu kredilerin de eklenmesiyle ocaktan itibaren bir yılda ödenmesi gereken borç toplamı 135.1 milyar dolara ulaşıyor.
Söz konusu ödemenin 64.2 milyar dolarını bankalar yapacak. Bu tutarın 33.6 milyar doları kredilerden oluşuyor.
Diğer sektörlerin yapmaları gereken ödeme ise 59.5 milyar dolar düzeyinde. 59.5 milyar doların 25 milyarı ticari krediler, 33.3 milyarı diğer kredilerden meydana geliyor.
Ocak ayı itibariyle bir yıllık dönemde genel yönetim 6.4 milyar, Merkez bankası ise 5 milyar dolar ödeme yapacak.
Ocaktan itibaren bir yılda ödenecek dış borcun düzeyi ilk bakışta korkutucu. Bir yılda tam 135 milyar dolar ödeyeceğiz; yani her ay için ortalama 12 milyar dolardan fazla bir ödeme söz konusu. Ancak, bu borcun tümünün özkaynaklarla ödeneceği düşünülemez. Önemli olan borcun çevrilmesi; bu tutarın bir kısmı özkaynakla ödenecek, bir kısmı sağlanacak yeni dış kaynakla kapatılacaktır.

Kısa vadeli dış borç nereden nereye...

Bir yılda 135 milyar dolar ödeyeceğiz (Milyon $)