Kısa vadeli dış borç riski 55.9 milyar dolar

Dünya piyasalarındaki fırtına, kısa vadeli dış borç riskinin dikkate alınmasını zorunlu kılıyor.

Nedir kısa vadeli dış borç riski?

- Kısa vadede kamu ve özel sektör dışarıya ne kadar borç ödemek zorunda? Bu kadar  borcun vadesi geldiğinde tekrar yenilenemez ise özel sektör bu borcu nasıl öder?

- Özel sektör  dış krediyi faizi ucuz diyerek kullandı. Küresel finansal kriz sonrası faiz oranları artar ise özel sektör bu ek faturayı nasıl öder?

- Özel sektör dış kredi kullanırken uzun süredir döviz fiyatların artmamasına güvendi. Döviz fiyatları tırmanır ise dolar 1.15 YTL'den 1.40 YTL'lere doğru tırmanışa geçer ise özel sektör  kur riski yükünü nasıl kaldırır?

Bu sorunlara sağlıklı cevap verebilmek için özel sektörün kısa vadeli dış borç yükünün büyüklüğüne bakmak gerekir.

Acaba bu büyüklük  önemli bir büyüklük müdür, yoksa önemsiz midir?

ANKA Ajansı,  Merkez Bankası verilerinden temmuz ayı sonunda kısa vadeli toplam dış borç stokunun 55.9 milyar dolar olduğunu belirledi.

2007 yılı sonunda kısa vadeli dış borç stoğu 41.7 milyar dolar ilen  temmuz sonunda hızlı bir artış ile 55.9 milyar dolara yükselmiş.  Büyük artış, özel sektörün kredilerinde görülüyor.

Bankaların kredileri 8 ayda  16.8 milyar dolardan 24.4 milyar dolara, diğer özel sektör kuruluşlarının kredileri  22.6 milyar dolardan  29.2 milyar dolara tırmanmış.

2006 yılı sonunda toplam 40.3 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç,2007 yılında 41.7 milyara çıkmış iken son 8 ayda hızlı bir artış eğilimi ortaya çıkmış.

Küresel piyasalardaki finans fırtınasının dinmesini bekleyeceğiz. Çünkü  sadece özel sektörün kısa vadeli dış borç stokun çevirmek için değil, cari açığı kapatmak için de  kısa vadeli kredi kullanımı bizim için önemli hale geldi.

Unutmayalım  doğrudan yancı sermaye girişi ile yabancıların portföy yatırımlarının azalması karşısında özel sektörün kullanacağı döviz kredileri döviz açığını kapatmada can simidi oluyor.

Kısa vadeli dış borç stoku (milyon dolar)

2002  2004  2006  2008

Merkez Bankası 1.655 3.287 2.563 2.210

Muhabir açıkları 15  1 1 1

Kredi mektuplu dth 1.640 3.286 2.562 2.209

BANKALAR 6.344 14.529 19.830 24.434

Döviz kredileri 3.195 8.716 7.511 9.224

Döviz tevdiat hesabı 2.453 3.340 2.811 3.891

Banka mevduatı 696 1.694 4.117 6.379

YTL cinsinden mevduat  779 5.391 4.940

DİĞER SEKTÖRLER 8.425 14.064 17.961 29.287

Ticari krediler 7.144 12.593 16.383 26.818

İthalat borçları 5.136 9.088 11.354 18.755

Pref. & peşin ihracat 2.008 3.505 5.029 8.063

DİĞER KREDİLER 1.281 1.471 1.578 2.469

Kamu 0 25 195 200

Özel 1.281 1.446 1.383 2.269

TOPLAM 16.424 31.880 40.354 55.931

Kaynak: ANKA