Kısa vadeli dış borç 100 milyara gidiyor

Kısa vadeli dış borç hızlı bir artış eğilimine girerek 100 milyar dolara dayandı. Geçen yıl sonunda 83.8 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç stoku, dört ayda 11.4 milyar dolar artarak nisan sonunda 95.2 milyar dolara çıktı.

Dört aydaki 11.4 milyar dolarlık artışın 3.9 milyar doları kamu, 7.4 milyar doları ise özel sektör kaynaklı. Kurumsal bazlı artışta ise bankalar öncü durumunda. Dört ayda bankaların dış borç stoku 8.7 milyar dolar, diğer sektörlerin dış borç stoku ise 2.7 milyar dolar artış gösterdi.
Bankalara ait kısa vadeli dış borç artışında en büyük etkiyi banka mevduatındaki 5.2 milyar dolarlık artış yaptı. Ayrıca, bu dört aylık dönemde TL cinsi mevduat 1.4 milyar, DTH 1.1 milyar dolar arttı.
 
2.5 yılda 2'ye katlandı

Merkez Bankası verilerine göre, toplam kısa vadeli dış borç stoku, 2009 sonundan, bu yılın nisan ayı sonuna kadar geçen 28 ayda adeta 2'ye katlandı. Kısa vadeli borç stoku 2009 sonunda 49 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Stok, 2010 sonunda 77.5 milyara, 2011 sonunda 83.8 milyara ve nihayet bu yılın nisanında 95.2 milyara ulaştı.

Merkez Bankası'nın dün açıkladığı veri setine göre, kısa vadeli dış borç stoku 1989 yılında yalnızca 5.7 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. 1992'de ilk kez 10 milyar sınırı aşıldı, 1998'de ise 20 milyar dolar sınırı…

2000 yılında 28.3 milyar dolara çıkan kısa vadeli dış borç, 2011 kriziyle birlikte hızla geriledi ve 2001 ve 2002 yıllarını 16.4 milyar dolarlık düzeyde kapattı.

Kısa vadeli borç, 2003'ten itibaren artmaya başladı. 2003 yılı 23, 2004 yılı 32, 2005 yılı 39 milyar dolarla geçildi. 2006-2009 döneminde 40-50 milyar dolar civarında seyreden kısa vadeli dış borç, 2010 yılıyla birlikte tırmanışa geçti.

Dış borcun 2009 sonundan bu yana olan hızlı artışında bu yılın ilk dört ayında olduğu gibi bankalar yine adeta öncü konumunda bulunuyor. Son 28 aylık dönemde bankaların kısa vadeli dış borcu 25 milyardan 61 milyara çıktı. Bu artış da ağırlıklı olarak krediler ve banka mevduatındaki büyümeden kaynaklandı.

Bir yılda 141 milyar ödenecek

Kısa vadeli dış borç stoku nisan itibariyle 95.2 milyar dolar; ancak önümüzdeki bir yılda ödenmesi gereken toplam borç 141.5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.

Merkez Bankası'nın açıklamasında, "orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine bir yıl kalan borçlar" olarak gösterilen tutar 141.5 milyar dolar düzeyinde. Yani, orijinal vadesi örneğin 3 yıl olduğu halde, ödemesine artık bir yıldan az kalan borçlar bu kategoriye alınıyor. Dolayısıyla, kısa vadelilere ek olarak daha uzun vadeli olmakla birlikte ödemesi bir yıl içinde yapılacak olanların da eklenmesiyle, nisan itibariyle ödenmesi gereken borç tutarı 141.5 milyar doları buluyor.