Kısa vadede başka çare yok
Türkiye ekonomisinin desteğe ihtiyacı var. Bazı yorumcular anlamsız saplantılarla konuşuyor. Merkez faizi indirmesin, harcama yapılmasın, bütçe disiplini bozulmasın. Hiçbir şey yapmadan el el üstünde oturalım mı? Para politikası tarafında şu aşamada manevra alanı yok. Merkez Bankası bugünkü toplantısında piyasa beklentisine paralel olarak faizi değiştirmez. Enflasyonda belirgin bir düşüş olmadan faiz indirimi yapılacağını düşünmüyorum. Geriye genişletici maliye politikası kalıyor.
Son on günde açıklanan teşvik paketleri yerindedir. Kritik sektörlerdeki vergi indirimleri uzatıldı. KOBİ’leri rahatlatabilecek adımlar atıldı. Kapsamlı paketlerin reel ekonomideki yansımaları altı ay sonra gözlenir. Bu hamleler ister seçim ekonomisi kapsamında yapılsın, ister uzun vadeli reformların başlangıcı olsun, ne fark eder? TOBB’un organize ettiği eğitimlerde, Türkiye’nin dört bir yanından gelen reel sektör temsilcileriyle haftalardır birlikteyim. Deyiş yerindeyse, bir dokununca bin ah işitiyorsunuz. Yüzlerce insanla sohbet ediyorum. Açıklanan teşviklerin ne kadar yerinde olduğunu görüyorum. Hamlelerin reel ekonomide istenen etkiyi yaratıp yaratmayacağına bakılır. Yaratmazsa, ek olarak nelerin yapılması gerektiği konuşulur. Üretim ekonomisine geçiş ve yapısal reformlar gibi orta-uzun vadeli stratejik planların tabii ki hazırlanması gerekir. Ancak kısa vadede çözüm odaklı davranıp, kanamaya sıkı bir pansuman gerekiyordu.
ABD başkanı Trump’ın Türkiye’ye yönelik tehditlerinden sonra yapılan finansal ve ekonomik değerlendirmeler de şaşırtıcı gelmiyor. Dolar kurunun alıp başını gideceğini söyleyenler de, Türkiye ekonomisinin her türlü gelişmeye karşı dayanıklı olduğunu ifade edenler de uçlarda yaşıyor. İki grup da politik görüşüne göre yorum yapıyor. Türkiye ekonomisinin yaşadığı zorluklar ortadadır. Bizim ekonomik açıdan işimizi iyi yapmamız lazım. Trump’ın sosyal medya mesajları, Fed’in faiz artırımları gibi faktörler kontrolümüz dışındandır. Kaldı ki Trump’ın mesajları sürpriz değildir. Şaşırtıcı olan ‘‘Suriye’den çekiliyoruz’’ mesajıydı ki bunun kolay kolay gerçekleşmeyeceği görülüyor. Trump içeride iyice sıkıştı. Hükümetin kapanmasının Amerikan ekonomisine haftalık maliyeti 1.2 milyar dolar civarındadır. Trump’ın en güçlü olduğu alan ekonomik performanstı. İnatlaşmaya devam ederse, politik tabanında erozyon yaşanır. Oklar, demokratlardan ziyade kendisine döner. Bu da onu saldırganlaştırır. Piyasalarda faiz artırım beklentisi yumuşasa da, Fed’in düşünülenden daha şahin olduğu fikrindeyim. Boston Fed başkanı Rosengren ve Chicago Fed başkanı Evans üstü kapalı olarak, ‘‘Piyasaların sakinleşmesini bekliyoruz. Ekonomik verilere bakıp bir değerlendirme yapacağız’’ diyor. Kısacası nisan veya haziranda faiz artırımı hâlâ masanın üzerindedir.