Kırmızı ette şimdi de küçükbaş alarmı!
Kırmızı et ihtiyacının karşılanması için umut bağlanan küçükbaş hayvancılıkta hastalık alarmı yaşanıyor. Bursa, Denizli, Zonguldak başta olmak üzere farklı bölgelerde görülen koyun vebası ve çiçek hastalığı sektörü endişelendiriyor. Hastalık görülen yerlerde karantina ilan edilerek hayvan giriş çıkışı yasaklanıyor. Türkiye son 6 ay içinde de büyükbaşta şarbonla mücadele etmişti.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla uyguladığı "Üretici Şartlarında Sözleşmeli Küçükbaş Hayvancılık Projesi (300 Koyun Projesi olarak biliniyor) ve "Genç Çiftçi Projesi" kapsamında hayvan dağıtımları mercek altına alındı. Özellikle, Genç Çiftçi Projesi kapsamında geçmişte yapılan koyun ithalatının hastalığın kaynağı olduğu iddia edilirken, sektör temsilcileri koyun vebası ve çiçek hastalığının bu iki proje uygulanmadan önce de zaman zaman ortaya çıktığını ifade ediyor.
Hastalık ithal koyunlarla mı geldi?
CHP'nin Tarımdan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal, Bursa'da "Genç Çiftçi Projesi" kapsamında 50 üreticiye 1700 koyun dağıtıldığını belirterek, koyunların dağıtımından 10-15 gün sonra ölümlerin başladığını ve 50 koyunun öldüğünü söyledi. Yaptıkları incelemelerde ölümlerin koyun vebasından olduğunu vurgulayan Sarıbal, vebanın genç çiftçi projesi kapsamında ithal edilerek dağıtılan koyunlardan bulaştığını iddia etti. Sarıbal, koyunlarla birlikte hastalığın da ithal edildiğini öne sürerek insan ve hayvan sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi.
Zonguldak'ta veba karantinası
Zonguldak'ın Alaplı İlçesi Gümeli beldesinde bir üreticinin koyunlarında görülen veba hastalığı nedeniyle belde 21 günlük karantinaya alındı. AA'nın haberine göre, Veteriner hekimlerin çabalarına rağmen iyileşmeyen hayvanlar için Alaplı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne bilgi verildi. Koyunlardan alınan örnekler Ankara'daki Merkez Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü Laboratuvarı'nda incelendikten sonra veba olduğu tespit edildi. Bulaşma riski nedeniyle belde 3 haftalığına karantinaya alındı. Hayvanlar aşılandı ve beldeye hayvan giriş çıkışı yasaklandı.
Denizli'de çiçek hastalığı
Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yaygın olduğu illerden biri olan Denizli'de ise çiçek hastalığı görüldü. Denizli Çivril'de Kocakaya Mahallesi'nde bir besicilik işletmesinde koyun-keçi çiçek hastalığı görüldü.
Genç Çiftçi Projesi kapsamında hibe alarak besicilik yapan Mehmet Ali–Tuğba Erdoğdu çiftine ait işletmede görülen hastalık nedeniyle işletme karantinaya alındı. Çivril Belediyesi ise hastalığın yayılmaması için Hayvan Pazarı'nı 3 haftalığına kapatıldığını duyurdu. İHA'nın bölgeden verdiği habere göre, Genç Çiftçi Projesi ile besiciliğe başlayan ve İŞKUR tarafından verilen engelli hibe desteğiyle sürüsünü büyüten Tuğba Erdoğdu, Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü'ne başvurarak yardım istedi. Erdoğdu, koyunları kuzulamaya başladıktan sonra mahallede ortaya çıkan çiçek hastalığı yüzünden her gün bir koyununun ölmeye başladığını dile getirdi. Hibe yoluyla alınan hayvanların üç yıl boyunca devlet kontrolünde olduğunu belirten besici Erdoğdu "Ölen hayvanın yerine yenisini alıyorum üç gün sonra o da ölüyor. Hayvanlar, TARSİM tarafından sigortalı. Ölümler başlayınca müracaat ederek durumu bildirdik ama bize 'çiçek hastalığı kapsam dışında' dediler. Her gün bir koyunum ölüyor. Elimden hiçbir şey gelmiyor" dedi.
'Genç Çiftçiler'e yerli koyun verilecek
Koyun vebası ve çiçek hastalığı ile ilgili tartışmalar sürerken geçen hafta TİGEM ile Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) arasında "Genç Çiftçi Hibe Projeleri" kapsamında yurt içi hayvan tedariki protokolü imzalandı. TİGEM Genel Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece ile Merkez Birliği Genel Başkanı Nihat Çelik tarafından imzalanan protokol ile genç çiftçilere bundan sonra hibe olarak ithal koyun verilmeyecek. TÜDKİYEB Başkanı Nihat Çelik iddialara yanıt vererek, küçükbaş hayvanlarda görülen hastalığın sadece projelere bağlanmasının doğru olmadığını belirterek DÜNYA'ya şu bilgileri verdi:
"Büyükbaşlardaki gibi küçükbaş hayvanlarda da hastalıklar görülüyor. Birlik olarak 300 koyun projesinde başından beri görev aldık. Bu proje kapsamında 30 bin koyun dağıttık ve bir tek koyun ithal edilmedi. Türkiye'nin ithalata ihtiyacı var mı? Damızlık materyalinde elit sürülerden temin etmek şartıyla ithalata ihtiyacı var. Fakat birlik olarak bunu yapmadık. Romanya'dan, Bulgaristan'dan ithalat yapılmasına karşıyız. Genç çiftçi projesindeki koyun temininde düne kadar biz yoktuk. Ama kimseyi suçlayamayız. Yanlışlar yapılmış olabilir. Önemli olan bunları tespit ederek sektöre zarar vermeden ilerlemektir. TİGEM ile bir protokol yaptık. Genç Çiftçi Projesi kapsamında ihtiyaç olan küçükbaş hayvanları yurtiçinden temin edeceğiz. Bir tek ithal koyun vermeyeceğiz."
Koyun vebası
Koyunlarda yüksek oranda ölümlere neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Sürüye hasta hayvan alınması ile ortaya çıkar. Hasta hayvan tedavi edilmez. Hasta ve sağlam hayvanlar ayrı yerlere alınır. Ölen ya da öldürülen hayvanlar derin çukurlara gerekli tedbirler alınarak gömülür.
Çiçek hastalığı
Koyunlarda yüksek ateş ve kılsız deri bölgelerinde kabarcıklar oluşturan bulaşıcı bir hastalıktır. Sürüye koç katımından önce çiçek aşısı yaptırılmalıdır. Hastalığın görüldüğü sürüye aşı uygulanmaz. Çiçekli hayvan kesilmemeli, etleri yenmemelidir. Deri ve yünleri dezenfekte edildikten sonra kullanılmalıdır.