Kırılgan istihdam “yoksul çalışanlar” yaratıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) dünyanın en eski uluslararası kuruluşlarından birisi. Önümüzdeki yıl 100. yılını kutlayacak.
Hedefi; insana yakışır işler yaratılmasına; çalışanları ve iş çevrelerini kalıcı barış, refah ve ilerlemeye sahip çıkmaya yöneltecek ekonomik koşulların sağlanmasına yardım etmek.
Geçtiğimiz günlerde bir araya geldiğimiz ILO Türkiye Direktörü Numan Özcan’ın öncelikle dikkat çektiği konu, Türkiye ve dünyada kırılgan istihdam ve bunun yarattığı çalışan yoksulluğu.
Kırılgan istihdam, kendi hesabına çalışanları ve ücretsiz aile işçilerini tanımlamak için kullanılan bir kavram. 2017 rakamlarına göre 1.4 milyar kişi kırılgan işlerde çalışıyor. Kırılgan işlerin toplam istihdam içindeki payı ise yüzde 42.5 düzeyinde. Gelişmekte olan ülkelerde bu rakam yüzde 76.5’e kadar çıkıyor. İstihdam edilen her 4 kişiden 3’ü kırılgan işlerde çalışıyor.
Bunun yanı sıra, ILO’nun rakamları dünya genelinde 300 milyon işçinin mutlak yoksulluk sınırı altında yaşadığını ortaya koyuyor. Numan Özcan, Türkiye’de istihdamın yüzde 28.4’üne denk gelen 5 milyona yakın kişinin kırılgan işlerde çalıştığını söylüyor. Bu oran 2002’de yüzde 44’e ulaşırken, bugün önemli ölçüde gerilemiş durumda; fakat kırılgan işlerde çalışan kadınların oranı yüzde 35.5 ile hala yüksek düzeyde.
Suriyeli kayıt dışı işçiler için 70 milyon TL
ILO’nun Türkiye’de çocuk işçiliğinin azaltılması, kadınların çalışma hayatında eşit yer alabilmesi, sendikalaşmanın önündeki engellerin kaldırılması, iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda farklı projeler yürüttüğünü söyleyen Numan Özcan, son dönemde en önemli gündem maddelerinden birinin kayıt dışı çalışan Suriyeli işçiler olduğu bilgisini veriyor.
Türkiye, resmi rakamlara göre 3.5 milyon Suriyeli ile 500 bin kadar farklı milletlerden insana ev sahipliği yapıyor. Çalışan Suriyeli sayısı 1 milyona ulaşıyor; fakat Numan Özcan’ın verdiği bilgiye göre 1 milyon Suriyeli’nin yüzde 99’u kayıt dışı çalışıyor. “Aslında Suriyelilerin çalışma sorunu yok, ancak farklı nedenlerden dolayı kayıt dışı çalışıyorlar” diyen Özcan, şöyle devam ediyor: “Bu nedenlerden biri, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Kızılay Kart. Bu kart sayesinde aylık kişi başı 120 TL destek alıyorlar ve bu desteği kaybetmemek için kayıt dışı kalmayı tercih ediyorlar. İşverenler de maliyet avantajından faydalanıyor. Dolayısıyla Suriyelileri ikna etmekte zorlanıyoruz. Kayıt dışı çalışma iş piyasasında dengeleri bozuyor, haksız rekabet yaratıyor.”
ILO bu sorunu çözmek amacıyla SGK ile yeni bir projeyi hayata geçirmeye hazırlanıyor. Özcan projeyi şöyle anlatıyor: “Suriyelilerin yoğun olduğu 5-6 kentte uygulanacak pilot proje kapsamında SGK’ya 70 milyon TL kaynak sağlanacak. Suriyelileri kayıt altına alan işverenin 6 ay boyunca sigorta primlerini ILO ödeyecek. ILO’nun bu projeyle hedefi Suriyelilerin iş piyasasına dahil olmasına yönelik politikalar üretilmesine fayda sağlamak.