Kimin resesyonu?
Şant MANUKYAN / İş Yatırım
ABD'de ekonominin resesyona giriş ve çıkış tarihlerini açıklayan NBER adlı kuruluş pazartesi günü ABD ekonomisinin 2007 Aralık tarihinde resesyona girdiğini açıkladı. Genelde resesyon GDP'nin 2 dönem üst üste eksi gelmesi olarak bilinse de bu NBER'in tanımı değildir. Gerçek tanım "Ekonomik aktivitenin birkaç ayı aşmak kaydı ile genele yaygın bir şekilde belirgin bir yavaşlamaya girmesi ve bu durumun reel GDP, reel gelir, istihdam , endüstriyel üretim, toptan ve perakende satışlarda kendini göstermesi" şeklinde yapılır. Yani GDP'de görülecek gerileme NBER'in takip ettiği göstergelerden sadece biridir. 2008 yılı toptan bir resesyon yılı olduğuna ve 2009'un ilk çeyreğinde resesyondan çıkma ihtimalimiz de zayıf olduğuna göre bu resesyonun minimum 15 ay süreceğini söylemek yanlış olmaz. Bu noktada yine NBER verilerine dayanarak ABD ekonomisinde yaşanan resesyonlarla ilgili istatistiki bilgilere göz atmak istiyorum. Buna göre 1854-2001 yılları arasında kaydedilen resesyonların ortalama süresi 17 ay, aynı dönemde ekonominin büyüme süresi ise ortalama 38 ay olarak görünüyor. Ancak çoğu araştırmacı karşılaştırma yapmak işçin 1945 yani İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemi kullanır. 1945-2001 döneminde resesyonların ortalama süresi 10 ay ekonomik büyümeler ise 57 ay sürmüş durumda. Ancak örneğin 1980-2007 dönemine bakarsanız 92-100-73 aylık büyüme dönemleri olduğunu ve bunun gerek genel ortalamaya gerekse 2. Dünya Savaşı sonrası ortalamaya göre oldukça uzun dönemler olduğunu görüyoruz. Yine 1945'ten sonra yaşanan en uzun resesyon 16 ay olurken en kısası da 6 ay sürmüş. İçinde bulunduğumuz resesyonun şimdilik 12 ay, büyük ihtimalle de minimum 15 ay süreceğini göz önüne alırsak sıradan bir dönem yaşamadığımızı söylemek doğru olacaktır. NBER verileri 1981 Haziran 1982 Kasım döneminde bir resesyon yaşandığını ardından 1990 Temmuzu'na kadar ekonominin büyüdüğünü ve Temmuz 1990 Mart 1991 tarihinde yeniden resesyona girdiğini söylüyor. Sonraki resesyon 2001 Martı'nda başlamış. Kişisel görüşüm 1991de başlayan ekonomik büyümenin gerçek anlamada kesintiye uğraması 2007de başladı. 15+ seneden bahsetmemiz nedeni ile resesyonun süresinin de diğerlerine oranla çok daha uzun sürmesini bekliyorum. Kısacası bu babamızın resesyonu değil, ancak büyükbabalarımızın bildiği bir resesyon olabilir….