Kim bu iyimser 7 bin 750 kişi?

Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen ankete göre, tüketici güven endeksi, nisan ayında yüzde 8 gibi rekor denilebilecek bir artış gösterdi. Endeks, nisanda ulaştığı 80.75'le, geçen yılın mart ayından bu yana olan dönemin en yüksek düzeyine ulaştı. Tüketici güven endeksi, geçen yılın eylül ayında 80.72 olan düzeyi de çok az farkla da olsa geride bırakmış durumda. Yani, tüketici ekonomiye duyduğu güvende, kriz öncesine dönmüş görünüyor.

Tüketici güven endeksi geçen yıl kasım ayında 68.88 ile dip yaptıktan sonra artmaya başladı. Aralıkta 69.90, ocakta 71.56, şubatta 74.01, martta 74.77 olan endeks, nisanda hızlı bir artışla 80.75'e ulaştı.

Güven endeksi beş aydır artıyor olmakla birlikte halen 100'ün altında. Endeksin 100'ün altında bulunması tüketicinin karamsar olduğunu, 100'ün üstündeki endeks tüketicinin ekonomiye iyimser baktığını gösteriyor. Son dönemde 100'ün altında kalınmakla birlikte, yönün yukarı olması da kuşkusuz olumlu bir gelişmeye işaret ediyor.

Tüketici güven endeksi, beş konuda yöneltilen sorulara verilen yanıtlarla oluşturuluyor. Ankete katılanlar, nisan ayında marta göre mevcut dönemin satın alma gücünde yüzde 8.2, gelecek dönemin satın alma gücünde yüzde 6.2, gelecek dönemin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentilerinde yüzde 9.6, gelecek dönemin iş bulma olanaklarında yüzde 3.4, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu konusunda yüzde 11 daha iyimser olduklarını belirttiler.

Biraz daha detaya inelim. Mevcut dönemdeki genel ekonomik durum, nisanda marttan yüzde 13.1 daha iyi bulunuyor. Ankete katılanların gelecek dönemdeki otomobil alma isteğinin nisanda marttan yüzde 12.9, konut satın alma ya da inşa ettirme olasılıklarının da yüzde 9.9 daha fazla olduğu anlaşılıyor.  

Ankete katılanlar, dedik… Nisan ayı için 7 bin 750 kişi. Piyasadaki tabloyla, genel gidişata ilişkin görüşlerle, beklentilerle neredeyse taban tabana zıt görüş bildiren 7 bin 750 kişi. Sorun, bu 7 bin 750 kişinin çok iyimser olmasında mı, yoksa soru sorma tekniklerinin bu kişileri iyimserliğe yöneltmesinde mi? Ama, bu anket yeni yapılıyor değil ki, yıllardır uygulanan bir anketten söz ediyoruz.

Ne olursa olsun, ortada bir tuhaflık var. Nasıl oluyor da satın alma gücünde, genel ekonomik durumda, hele hele iş bulma olanaklarında giderek daha iyimser olunabiliyor, daha iyimser bir tablo sergilenebiliyor?

Eğer doğruyu gösteren bu anket ise, sokaktaki vatandaş ekonomik durumundan yakınırken abartıya kaçıyordur demektir. Yok vatandaş yakınmasında haklıysa, bu ankete yanıt veren 7 bin 750 kişi, Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu'nu yanıltacak yönde görüş bildiriyor demektir.

Bir orta nokta bulmak gerekiyor.Belki de ekonomideki gerçek tablo, ne ileri sürüldüğü kadar olumsuz, ne tüketici güven endeksinin ortaya koyduğu kadar parlak. İki görüşün tam ortasında mıyız, yoksa bir tarafa daha mı yakınız, o konudaki karar da sizin!