Kentlerin su ihtiyacı için dijital çözümler ve yapay zekâ
Dünya genelinde şehir nüfusu hızla artarken, sağlıklı yaşamak ve hatta hayatta kalmak için ihtiyacımız olan temiz suya erişim sorunu da beraberinde artıyor. Su sorununa, insan zekâsının ürettiği akıllı dijital sistemler ve yapay zekâ ile çözüm bulmak mümkün mü?
İstabul'da 16 milyon kişi yaşıyor. Kentin su ihtiyacını karşılayan İSKİ'nin 7 milyon abonesi var. Günde 3 milyon ton su, farklı kaynaklardan alınıp arıtılıyor ve 40 bin kilometrelik su hattı üzerinden hanelere ulaşıyor. Suyun olabildiğince verimli ve kayıp vermeden vatandaşa ulaşması gerekiyor. İSKİ Bilgi İşlem Dairesi Başkanı Tayfun İşbilen Podcast konuğum oldu. İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak için dijital çözümleri ve yapay zekâyı nasıl kullandıklarını anlattı.
Suyun kaynaktan haneye ulaşım sürecindeki verinin değeri
İstanbul'da su dağıtım sistemi karmaşık bir yapıya sahip. 7 farklı su kaynağından gelen su, 150'ye yakın su deposuna aktarılıyor. Ve o depolardan da 6 milyon aboneye dağıtılıyor. Sistemin doğru çalışması için suyun kaynaktan aboneye ulaşıncaya kadar tüm süreçteki verilerin doğru ve güncel olması gerekiyor. Suyun miktarı, kalitesi, basıncı ve dağıtım hatlarının durumu gibi bilgiler önemli. İSKİ bu verileri toplayıp, analiz etmek ve doğru şekilde dağıtmak için dijital çözümlerden yararlanıyor. Akıllı sayaçların yaygınlaşması ile su tüketimi daha iyi takip edilebiliyor. Veri analitiği ve makine öğrenmesi gibi teknolojiler ile su dağıtım sistemi daha verimli hale getirilmeye çalışılıyor.
Yapay zekâ algoritması ile bölgesel tüketim profili oluşturulyor. Su tüketimi bölgelere göre günün farklı saatlerinde ve yılın farklı aylarında değişebiliyor. Bu veri suyun verimli kullanılabilmesinde yardımcı oluyor. Yapay zekâ diyor ki “Şu mahallede, şu bölgede, şu tarihlerde şu kadar suya ihtiyaç var.” Tayfun Bey yapay zekanın sunduğu verileri test ettiklerini ve yüzde 80-90 doğru sonuca ulaştıklarını belirtiyor. “Yapay zekâya ne kadar çok data verirsek, o kadar doğru bilgi üretebilir. Bu altyapıyı kuruyoruz ve çalıştırıyoruz.” diyor.
Akıılı sistemler ile su tasarrufu sağlanabiliyor
Verileri kullanarak İstanbul’un kayıp kaçağını azaltmak, doğru ve verimli tüketimi sağlamak mümkün. İstanbul'da 100 bine yakın akıllı sayaç var. İstanbul Senin uygulaması üzerinden aylık su tüketiminizi görebiliyorsunuz. Evinizde yoksunuz ama su tüketimi devam ediyorsa, ya suyunuzu açık bırakmışsınız ya da tesisatınızda bir sorun var. Böyle durumlarda tüketiciyi uyaran sistemler üzerinde çalışılıyor. İstanbul’da kayıp kaçak oranı son 5 yılda yüzde 30’dan yüzde 19’a indi. Günlük 3 milyon metreküp suyun yaklaşık 500 bin metreküpü kayboluyor. Anadolu'daki kentlerde bu oran yüzde 45-50 civarında. Dünyada ise en iyi örneklerde oran yüzde 12. İstanbul’da su kullanımı Ankara, İzmir ve Antalya’nın toplamından fazla. İstanbul’un suyundan yüzde 25 tasarruf edebilirsek Antalya’nın tüm su ihtiyacını suyunu karşılayabiliyoruz.
Yapay zekanın tasarruf için su tüketimi önerileri
Peki, yapay zekâ su tasarrufuna yönelik kullanım önerileri de verebilecek mi? Akıllı sayaçlar ile tüketim alışkanlıkları takip edilebiliyor. Yapay zekâ belirli bir saatte çamaşır makinesi mi, bulaşık makinesi mi çalıştı tahmin edebiliyor. Ve buna göre de tüketim önerileri sunuyor. 2025 yılına kadar İstanul’daki akıllı sayaç sayısının 1 milyonun üzerine çıkarılması hedefleniyor. Su kaynaklarını daha verimli kullanabilmemiz için yapay zekâ bize daha çok yol gösteriyor olacak.