Kendiliğinden gelişen geri dönüşüm alanlarına “kural” getirilmeli
Kendiliğinden gelişen geri dönüşüm alanlarına “engel” değil “kural” getirilmeli
Çevre Bakanlığı İnternet Sitesi'nde atık portalının kullanma talimatı ile lisanslı 950 toplama ayrıştırma tesislerinin (TAT) birbirleriyle ticaret yapmaları, “mükerrer girişler” gerekçesiyle yılbaşından bu yana yasaklandı. Ayrıca arkadaşımız Sercan Akıncı’nın haberine göre, TAT’ların bireysel toplayıcılardan gider pusulası ile alım yapmalarına da yasak getirildi.
TAT’lar arası ticaretin yasaklanmasına toplanan atıklar için ilgili STK’lardan ton başına 35-40 lira para ödenmesi nedeniyle “mükerrer girişin” önlenmesi için yapıldığı belirtilirken, sektör temsilcileri bunun için aralarındaki yüzde 30 ticarette mükerrer girişi önleyici bir yazılımın geliştirilmesi gerektiğini öneriyorlar. Gider pusulasıyla sokaktaki toplayıcılardan yaptıkları alımların kayıt altına aldıklarını, bireysel toplayıcıların fatura kesemeyecekleri için kayıt sağlayan bu yolu seçerek atık ticaretinin yüzde 40’ını oluşturan bu alanı kayda aldıklarını belirtiyorlar. Yeni karar sonrasında sektörde yüzde 70 kilitlenme yaşandığını söyleyerek,0 konunun önemine uygun bir kurallı düzenleme yapılmasını istiyorlar.
Türkiye’de 25 milyon ton çöp içersinde yüzde 13 oranındaki 3 milyon 250 tonu kağıt atıkları oluşturuyor. Bunun geri kazanım için 6 bin TAT çalışanı 30 bin sokak toplayıcısı 1 milyon 49 bin tonun yüzde 32’sini geri kazanım olarak toplarken, TAT’lar arasındaki ticaretin mükerrer kaydı ile kayda 1 milyon 117 ton girmiş gözüküyor.
Geri dönüşüme ton başına ödeme yapıldığı için bu mükerrer yazılımın önlenmesi için 1 Ocak tarihi itibariyle Bakanlık portalında “TAT’lar tesislerine kabul ettikleri atıkları başka TAT’lara, geri dönüşüm tesisleri de başka geri dönüşüm tesislerine, bakanlık onayı olmadan gönderilemez” denilerek ticari engel getirmesi söz konusu soruna ve şikayetlere neden olmuş durumda.
Sektör temsilcileri kurallı yeni düzenlemeyi ve mükerrerliği önleyen yazılımla bakanlık portalına girilmesinin sağlanmasını istiyorlar. Geri dönüşüme destek veren kurumlar, toplanan atık kağıtların geri dönüşüme tabi olmasının çok önemli fayda getirdiğini belirtirlerken, 1 ton kağıdın geri dönüşümünün 17 ağacın kesilmesini önlediğini açıklıyorlar. 17 ağacın kesilmemesinin ise 34 kişinin oksijen ihtiyacını sağladığının hesaplandığını söylüyorlar. Bunun ortaya koyduğu sonuç TAT’ın üyelerinin geri kazanım sağladığı 1 milyon 49 bin ton kağıt, 17 milyon 49 bin ağacın kesilmesinin önüne geçilmesini sağlıyor. Sektör temsilcileri, sokakta kağıt toplayanların Çevre Bakanlığı'nca kendilerinden sigortalı yapılmalarının istendiğini, sadece İstanbul’da sayıları 350 bin olan, Türkiye genelinde toplam sayıları bilinmeyen atık toplayarak geçimini sağlayanların sigortalanmasının gerçekçi olmadığını belirtiyorlar.
Ama hiçbir kurala dayanmadan başlayan ve 950 lisanslı toplayıcının yer aldığı Toplama Araştırma Tesisi’nin çalışmasının kurallı olarak devam ettirilebilmesi, geri dönüşümle önemli kazanımlar elde edilen sektörün sürmesi ülkemız için faydalıdır. Bunun gibi geri dönüşüm/ yeniden kazanım sağlanan bütün sektörler için böyle “kurallı” gelişime ihtiyaç vardır.