Kendi efsanenizi yaratın

Bilebildiğimiz, okuyabildiğimiz, günümüze kadar ulaşan insanlık tarihinin en önemli kaynaklarından biri hiç kuşkusuz efsaneler. Mitler çevresinde savaşların kazanıldığı, uygarlıkların kurulduğu, yıkıldığı, dinlerin ortaya çıktığı, büyük değişimlerin yaşandığı herkesin malumu. 

İlk çağlarda, tanrıların ve doğa üstü varlıkların çevresinde gelişen mitoloji hikayeleri, daha sonra yerlerini hükümdar ve asker kahramanların öykülerine bırakırken, şimdilerde kahramanlık hikayeleri gözü pek girişimcilerin, yenilikçi fikir sahiplerinin ve güçlü şirket liderlerinin çevresinde örülüyor. 
Tanrıların maceralarını anlatan mitolojik öyküler, dini hassasiyetleri ağır basan insanların sandığı gibi aslında tanrıları anlatmıyor bize. Bu öykülerin esas konusu insanların azimleri, zaafl arı, korkuları, sevgileri, nefretleri ve insana özgü tüm özellikleri aslında. Sağlıklı veya sağlıksız pek çok ruh halini mitoloji hikayelerinde buluruz ve bunlara ilişkin terimlerin dahi bu hikayelerden günümüze kadar gelmesi hiç de boşuna değildir. 

Tanrıların mitoloji hikayelerinde üstlendiği başlıca iki görev vardır. Birincisi insanlara ayna tutmak, diğeri ise insanların eylemlerini meşrulaştırmak. Bugün birinci fonksiyonu büyük ölçüde psikoloji bilimi yerine getirirken ikinci fonksiyon daha çok “halkla ilişkiler” faaliyeti olarak karşımıza çıkıyor. 

İşin halkla ilişkiler kısmının, tarih çizgisinin ilerleyen bölümlerinde sıkça gördüğümüz kahraman askerler ve liderler aşamasında ağırlık kazandığını söyleyebiliriz. Bu aşamada irade, güç, kararlılık, stratejik zeka sahibi liderler çevresinde devletler, hanedanlıklar oluşturulurken işin psikolojik boyutunun da daha çok din kurumuna havale edildiğini görürüz. 

Günümüzün efsanelerinde ise artık tanrılar, doğaüstü yaratıklar ve benzerleri yok. “Falanca tanrı böyle istedi diye böyle yaptım” gibi zamanına göre halkla ilişkiler kokan açıklamalar, günümüzde artık tam tersi noktadan başlıyor. Günümüzün mitleştirilen lider tiplemesi, şu veya bu tanrıdan icazet almak yerine “Şunu yaptı, çünkü çok olağanüstü yetenekleri olan bir insan” diye anlatılıyor. Bu çağdaş kahramanların çevresinde de artık devletler değil, şirketler ve markalar yükseliyor. 

Geçmişin mitoloji öyküleri nasıl ki aslında tanrıları değil de insanları anlatıyorsa günümüzün girişimcilik, yenilikçilik öyküleri de aslında o kişilerden çok, o insanlar gibi olmak isteyen milyonlarca insana ayna tutuyor. Bu nedenle günümüzün post modern dünyasında da mitler en az eskisi kadar hatta eskisinden de fazla önem taşıyor. Zira taklit, öykünme, bağlanma, hayranlık gibi duygular insan doğasında hala büyük bir belirleyiciliğe sahip. 

Eskisinden daha fazla önem taşımasının nedeni ise yayılma hızı. Mitler geçmişte nasıl kulaktan kulağa yayılıyorsa, bugün de dijital ortamda yazılı, sesli ve görüntülü olarak yayılabiliyor. Günümüzün dijital iletişim dünyası, kendinden önceki kitle iletişim çağından farklı olarak, tıpkı kitle iletişimin ortaya çıkmadığı dönemlerdeki gibi, bireylere mesajlarını aktarma konusunda daha eşit fırsatlar sunuyor. Üstelik de çok daha hızlı bir şekilde... 

İnsanlar mitler çevresinde hareket etmeyi bu kadar sevince ve yatay iletişim için eldeki olanaklar bu kadar fazlalaşınca ister istemez hikayelerin de önemi artıyor. Günümüzde “İçerikle pazarlama” veya “Content marketing” konuları üzerine bu kadar çok konuşulması, kafa yorulması boşuna değil. “Kitle iletişim” veya “Yığınsal iletişim” çağı kapandığına göre ve artık güç herkesin elinde olduğuna göre, herkes kendi öyküsünü yazabilecek, kendi mitini yaratabilecek durumda. Pazarlamacılar da bunu gayet iyi bildikleri için içerikle pazarlamayı etkin şekilde kullanmaya çalışıyorlar. Tabii, kullanabildikleri kadar. 

Bir kişi, bir kurum, bir marka, bir ürün veya bir olay bazen hiç bir kurumsal çalışma olmadan kendiliğinden efsane haline gelebilir elbette. Bununla ilgili çevremizde pek çok örnek var. Hatta çoğu zaman bu efsaneler kurumlara (özellikle de devletlere) karşı toplumsal belleğin içinde kendiliğinden ve çok güçlü bir şekilde ortaya çıkabiliyor. 
Ancak iş ticari boyuta geldiğinde bir kişi, kurum, ürün veya marka mitleştirilmek istendiğinde bunun için biraz çalışmak gerekiyor. İnsanlara dokunan, duygulara hitap eden iyi hikayeleri bulup çıkarmak, bunları insanların kabul edebileceği yollardan anlatmak, mitin kulaktan kulağa yayılmasını sağlamak gerekiyor.