Kelle koltukta bir aşağı bir yukarı!

EKO ANALİZ / Alaattin AKTAŞ [email protected] Makina Mühendisleri Odası'nın (MMO) hazırladığı asansör raporunu okuyunca, oradaki verilere bakınca, bu başlık çok doğru görünüyor göze. Çünkü Türkiye'de her gün on milyon kişi, evet bir yanlışlık yok, on milyon kişi, yüzde 90'dan fazlası denetimden uzak asansörlerde kelle koltukta bir aşağı bir yukarı gidip geliyor. On katlı bina, yaklaşık otuz metre, asansöre biniyorsunuz... Kaçımız o asansörün yetkili bir mühendisin nezaretinde monte edilip edilmediğini düşünüyor... Kaçımız asansörün rutin kontrollerden geçip geçmediğini, bu kontrollerin ehil eller tarafından yapılıp yapılmadığını biliyor ya da bunu merak ediyor... Kaçımız asansörün içinde kontrollerin düzenli olarak yapıldığına ilişkin bilgi notu bulunup bulunmadığına bakıyor... Türkiye'de yaklaşık 160 bin asansör var. Bu asansörlerin yüzde 9 kadarı Makina Mühendisleri Odası tarafından rutin kontrolden geçiriliyor. Kalan 147 bine yakın asansörün durumu pek belli değil. Bu 147 bin asansörün hiçbir kontrole tabi tutulmadığı söylenemez, ancak bu kontrolleri Makina Mühendisleri Odası'nın yetkili mühendisleri yapmıyor. Kimi yerde asansörü satanlar, kimi durumlarda belki apartman görevlileri "gereken" bakımı üstleniyor, hatta ufak tefek arızalara müdahale bile ediyorlar. Peki, Makina Mühendisleri Odası neden böylesine az sayıda asansörle ilgileniyor dersiniz? Oda, işi savsakladığı için mi, yoksa yetişemediği için mi tüm asansörleri denetimden geçirmiyor? Tabii ki hayır. Asansörler konusunda asıl sorumlu olan belediyeler ve belediyeler "dilerlerse" protokol imzalamak suretiyle bölgelerindeki asansörlerin bakımını Makina Mühendisleri Odası'nın üstlenmesine karar verebiliyorlar. Hemen, 2007 yılı itibariyle MMO ile sözleşmesi bulunan belediyeleri sıralayalım: Ankara (Çankaya), Çankırı, Edirne, Kırklareli, Lüleburgaz, Kütahya, İzmir (Konak, Narlıdere, Çiğli, Buca, Soma, Gaziemir), Mersin (Akdeniz, Yenişehir, Toroslar, Mezitli, Tece), Samsun (Gazi, Atakum, 19 Mayıs,), Rize (Fındıklı), Erzurum (Yakutiye, Palandöken, Kazım Karabekir), Kastamonu, Zonguldak ve Karadeniz Ereğli. Diğer belediyeler mi, herhalde onlar mühendis de neymiş, diye düşünüyorlardır. Makina Mühendisleri Odası 2004, 2005, 2006 ve 2007 yıllarında toplam 54 bin asansörü rutin kontrolden geçirdi. Bu asansörlerin 16 bini için kullanımında sakınca yoktur raporu verildi. 8 bin asansörün eksiklikleri giderildikten sonra kullanılabileceği belirtildi. 30 bin asansörün ise kesinlikle kullanılamayacağı yolunda rapor düzenlendi. MMO'nun işi, bir anlamda denetimi yapıp raporu düzenledikten sonra bitiyor. Bu raporun gereğini yerine getirmek belediyelere düşüyor. Ancak, denetim işini ehil ellere veren belediye sayısının ne kadar az olduğunu aktardık. Buralarda bile, kullanılamaz raporu düzenlenen asansörlerin hiçbir şey yokmuş gibi kullanılmaya devam edildiğini söylemek için kahin olmak gerekmez. Ya hiçbir denetimin olmadığı yerlerdeki asansörlere; daha da kötüsü, yörelerindeki asansörler için sağlıklı bir denetim mekanizması kurmayı akıllarına getirmeyen yerel yöneticilere ne demeli... Oda yetkilileri, bir asansörün yıllık kontrolü yapılırken, TSE tarafından belirlenen tam 120 noktanın gözden geçirildiğini ve raporun buna göre tutulduğunu belirtiyorlar. Belli ki bu zahmetli ve masraflı bir iş. Bu yüzden de binlerce belediye kontrol için Makina Mühendisleri Odası'nın kapısını çalmıyor. Yalnızca belediyeler mi; hazırlanan raporda, çok sayıda kamu binasında da denetim dışı asansör kullanıldığının altı çiziliyor.