KDV İadesi Mükellef Memnuniyeti Yönetim Sistemi

Bekir BAYRAKDAR - İstanbul Vergi Dairesi Başkanı

Günümüzde 160’ın üzerinde ülkede uygulanmakta olup, dünya çapında vergi gelirlerinin yaklaşık dörtte birini oluşturan Katma Değer Vergisi (KDV) bu başarısını büyük ölçüde gelir üretmedeki etkinliğine/verimliliğine ve ekonomik faaliyetleri (ihracatın ve belli ekonomik faaliyetlerin teşvik edilmesi vb.) istisna ve muafiyetler ile yönlendirmedeki esnek yapısına borçludur. Ülkemizde ise 32 yıllık uygulama tarihine sahip olan KDV, bütçe vergi gelirleri içerisinde en önemli gelir kalemleri arasında yer almaktadır. KDV; mal teslimi ve hizmet ifalarından tüketildiği/ faydalanıldığı yerde vergi alınması (varış yeri ilkesi), ekonomik ve soysal nedenlerle uygulanan oran farklılaştırması (indirimli vergi uygulamaları) ve mali politika gereği uygulanan teşvik edici istisnalar nedeniyle iade uygulamasını da zorunlu olarak içinde barındırmaktadır.

KDV, yapısı ve uygulaması gereği önce beyana dayalı olarak tahsil edilip yukarıda sayılan nedenlerle iade hakkı doğduğunda iadesi gereken kısmın mümkün olan en kısa zamanda iadesi, mükellef üzerindeki finansman yükünün negatif bir teşvike dönmemesi açısından son derece önemlidir. Bunun yanında Hazine’ye intikal etmemiş ve/veya hayali olarak oluşturulmuş, gerçek bir yüklenime dayanmayan tutarların KDV iadesi çatısı altında yolsuz olarak iadesi de mümkün olmamalıdır.

2015’te 16 milyar TL İstanbul’dan

2015 yılı itibariyle toplam bütçe gelirlerindeki brüt KDV tahsilatı 153 milyar TL olup, bu tutarın 32 milyar TL’si mükellefe iade hakkı doğuran işlemleri nedeniyle iade edilmiştir. İade edilen KDV’nin 16 milyarı İstanbul’da yapılmıştır. Bu iadenin de 9.5 milyar TL’si 22 bin 665 farklı mükellefe olmak üzere İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından yapılmıştır. Başkanlığımız iade işlemlerini 54 farklı vergi dairesinde 618 personel ile yapmaktadır.

KDV iade işlemleri mevzuat, bilgi teknolojileri/ uygulamaları ve emek/insan gücüne ihtiyaç duyan, bu yönüyle yoğun ihtisas gerektiren işlemlerdir. Bu nedenle KDV iadesinin etkin ve hızlı olması idarenin bilgi (mevzuat-düzenleme), teknoloji ve insan gücü kapasitesi yanında iadenin diğer paydaşları olan mükellef (işletmeler) ve meslek mensuplarının (SMMM/YMM) bu sürece uyum kabiliyeti ile yakından ilgilidir. KDV iadelerinin etkin ve hızlı olma hedefi doğrultusunda mevzuat ve uygulamada (bilgi teknolojilerinin kullanımı, personel niteliğinin artırılması, ihtisas esaslı organizasyon yapısı vb.) sürekli iyileştirmeler yapılmaktadır. Öte yandan, KDV iadelerine ilişkin olarak zaman zaman iade işlemlerinin makul sürelerde sonuçlanmadığı, bir konunun vergi dairelerince birbirinden farklı yorumlanarak uygulandığı ya da gereksiz bilgi ve belge talepleriyle karşılaşıldığı gibi yakınmalar da olmaktadır.

Bu noktada İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı olarak mükellef ve çözüm odaklı yaklaşım prensibiyle KDV iade işlemlerinin etkin ve hızlı olmasına katkı sağlayacağını düşündüğümüz “KDV İadesi Mükellef Memnuniyeti Yönetim Sistemi”- ni tasarladık ve kullanıma açtık. Bu sistemin başkanlığımızın hizmet kalitesini artırmasına, dolayısıyla KDV iadelerinde etkinlik ve hıza ulaşmasına katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

Sistemin amacı; “KDV iadelerinde aynı tür işlemle ilgili vergi dairelerindeki farklı uygulamalar”, “%100 teminatla iade almak isteyen mükelleflerimizin gerekli kontrolün üzerinde bir kontrole maruz kalmaları”, “hızlı bir şekilde sonuçlanması gereken iade/teminat çözümü işlemlerinde sair nedenlerle yaşanan gecikmeler” gibi çoğaltılması mümkün olan ve mükellef mağduriyetine yol açabilecek KDV iadelerinde yaşanan ve yaşanması muhtemel sorunların/gecikmelerin nedenlerini kaynakları ile birlikte tespit etmek, yalın ve kalıcı çözümler üreterek iade taleplerinin yerine getirilmesinde ihtiyaç duyulan etkinlik ve hıza ulaşılmasını sağlamaktır. Başvuru konusu olaylara ilişkin analiz raporları oluşturmak ve analiz sonuçlarını objektif ve hızlı bir şekilde değerlendirmelere tabi tutarak vergi dairelerindeki uygulama farklılıklarını ve yetersizlikleri (bilgi/ personel) çözüme kavuşturmak, KDV iade sürecinde önemli rolü olan vergi dairelerine iade sürecinde rehberlik etmek hedeflenen diğer amaçlar arasında yer almaktadır. Sisteme, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın resmi internet sitesinde http://www.ivdb.gov.tr/kdviade linki tıklanmak suretiyle veya www.kdviademm.com adresinden direkt olarak ulaşılabilecektir.

Sistemin kullanımı herkese açık olup, üyelik şartı bulunmamaktadır. Başvuruda bulunacak kişinin (mükellefin kendisi, kanuni temsilcisi veya yeminli mali müşaviri) ilk etapta kişisel bilgilerini yazmak suretiyle sisteme giriş yapması gerekmektedir. Başvurular ve sonrasındaki tüm işlemler elektronik ortamda gerçekleşecektir.

Başvuru sahibi sistem üzerinden yapmış olduğu başvurularını ve cevaplarını izleyebilecek ve yeni başvuru formu oluşturabilecektir.

KDV iade talebinin başkanlığımız tarafından belirlenen makul sürede vergi dairesince yerine getirilmemiş olması başvuru için yeterli olmakla birlikte, Sistemin kuruluş amacına uygun olarak, KDV iadesine ilişkin vergi dairelerindeki farklı uygulamaların veya iadenin yapılmasına engel teşkil eden hatalı işlemlerin net bir şekilde kavranmasını sağlayacak her türlü durumun başvuruya konu edilmesi mümkündür.

Başvuru sahibinin Sistem üzerinden gönderdiği ileti, başvuruların hızlı bir şekilde değerlendirilip sonuçlandırılabilmesi için Başkanlığımız Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü bünyesinde kurulan “KDV İade Süreci Takip ve Değerlendirme Birimi’ne (Birim)” anlık olarak intikal edecek ve bu aşamadan sonraki tüm işlemler (vergi dairesi ile sistem üzerinden iletişim kurulup gerekli bilgi ve belgeler temin edilmesi, konuya ilişkin değerlendirme ve sonuca ilişkin başvuru sahibine geri bildirim yapılması) Birim tarafından yerine getirilip mükellefin KDV iade talebinin hızlı bir şekilde sonuçlandırılması sağlanacaktır.

Başvuruya 7 günde cevap

Başvuru sahibine, başvurusu üzerine yapılan işlemin safahatı ve sonucuna ilişkin mutlak suretle bilgi verilecektir. Başvuru konusu husus, gerek başvuru sahibi nezdinde münferiden ve gerekse aynı konuda diğer mükelleflerimizin mağduriyet yaşamaması için genele dönük olarak tarafımızdan titizlikle takip edilerek sonuçlandırılacaktır. Başvurular üzerine Birim ile vergi dairesi arasında karşılıklı sağlanacak iletişim ve sonrasında başvuru sahibine geri bildirim için iş günü esası belirlenmiştir. Başvuru sahibine yapılacak geri bildirim için öngörülen süre azami yedi (7) işgünüdür.

KDV iade işlemeleri mevzuat, bilgi teknolojileri ve insan gücüne ihtiyaç duyan; idare, mükellef ve meslek mensubu paydaşlarıyla etkileşim ve iletişimi gerekli kılan bir ihtisas alanıdır. KDV uygulaması gereği iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle mükellef üzerinde kalan vergi yükünün mükellefi makul olmayan finansman yüküne ve kırtasiyeciliğe maruz bırakmadan hızlı bir şekilde iade edilmesi (mükellef memnuniyeti) ve aynı zamanda yapılan iadenin sağlıklı yapılması bir gerekliliktir. KDV iadelerinin makul olmayan sürede geciktiğini, süreçte uygulama farklılıklarına muhatap olduğunu düşünen mükelleflerimizin bizzat, kanuni temsilcileri ya da sözleşme yaptıkları meslek mensupları aracılığıyla kolay ve hızlı bir şekilde düşüncelerini iletebilecekleri ve geri bildirim alabilecekleri “KDV İadesi Mükellef Memnuniyeti Yönetim Sistemi”nin KDV iadelerinin etkinleştirilmesi ve hızlandırılmasına önemli katkılar sağlayacağını düşünüyoruz. Kullanıma açtığımız Sistemin KDV iade işlemlerinin daha etkin yönetilmesine ve aksayan yönlerin en hızlı ve doğru şekilde tespit edilerek çözüm yolları üretilmesine de olanak sağlayacağı muhakkaktır.