KDV iade taleplerinde bazı belgelerin elektronik ortamda alınması ve değ

Dr. Mehmet ŞAFAK

İki hafta önceki "Kod uygulamasından vazgeçildi mi?" başlıklı yazımızda; kod uygulamaları ile ilgili olarak Maliye Bakanı sayın Mehmet Şimşek tarafından yapılan açıklamalara değinilmişti. Anılan yazımızda, yapılan bu açıklamalardan; kod uygulamalarının değiştirileceği, katma değer vergileri uygulamalarında eskiye oranla daha çabuk sonuç alınacak ve vergi dairelerindeki işlemleri azaltacak yeni bir sisteme geçileceği, basına yansıdığı kadarıyla, kod sisteminin kaldırılacağının ifade edildiği ve katma değer vergisi iadesi talebinde bulunan firmaların bu taleplerinin artık bilgisayar ortamında alınacağı, katma değer vergisi iadesi talebinde bulunan firmaların güvenilirlik derecelerine göre üç ayrı grupta sınıflandırılacağı, Risk Analiz Merkezinin kurulacağı ve iade taleplerinin bu merkez aracılığıyla ve yeni bilgisayar programlarıyla bir kaç dakika gibi çok kısa sürelerde analiz edilerek ilgili vergi dairesine VEDOP ortamında bir rapor verileceği ve bu raporda iadenin yapılmasında sakınca olup olmadığının ya da riskler varsa bunların neler olduğunun yer alacağı, sorun yoksa vergi dairesince diğer işlemlerin tamamlanarak iadenin yapılacağı, eğer sorun varsa riskin nereden doğduğu da dikkate alınarak ilgili denetim birimlerine bildirim yapılacağının anlaşıldığı ifade edilmişti.

Keza, anılan yazımızda; henüz yeni uygulama ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler ya da yasal düzenlemelerin açıklanmadığı, ancak, bugüne kadar oluşturulmuş kod listelerinin her il için farklı olmaktan çıkartılarak merkezileştirileceği ve bu listelerin iade talep eden mükelleflerin sınıflandırılmasında dikkate alınacak unsurlardan biri olacağı ve iade talep eden mükelleflerin indirim katma değer vergileri listelerinde yer alan alt firmaların çapraz kontrollere tabi tutulacağı, hatta yeni bilgisayar programları vasıtasıyla, önceki sistemde 2 alt basamağa kadar olan alt firmalara kadar inilerek yapılabilen çapraz kontrollerin 16 alt basamağa kadar inilerek yapılabileceği ve bu anlamda kod listesi uygulamasının değişik bir versiyonuyla süreceği açıklanmıştı.

27.01.2010 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığınca internet sitesinde yayımlanan 53 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Sirkülerinde konuyla ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemeler ile

KDV Kanununun;

- (8/2) maddesi uyarınca fazla ve yersiz ödenen vergilerden,

- (9/1) maddesi ile Maliye Bakanlığına tanınan yetki kapsamında getirilen sorumluluk uygulamalarından,

- (29/2) maddesi uyarınca indirimli orana tabi işlemlerden,

- 32'nci maddesine göre de bu maddede sayılan istisna kapsamındaki işlemlerden

 kaynaklanan KDV iade taleplerinde "indirilecek KDV listesi", "yüklenilen KDV listesi" ve "satış faturaları listesi" ile iade için ibrazı istenilen durumlarda "gümrük (çıkış) beyannamesi listesi"nin elektronik ortamda alınması uygun görülmüştür.

Bu itibarla, Ocak/2010 vergilendirme döneminden itibaren gerçekleşen iade hakkı doğuran işlemleri için geçerli olmak üzere, KDV mükellefleri bu işlemlerine yönelik iade taleplerinde, indirilecek KDV listeleri ve yüklenilen KDV listeleri ile satış faturaları listesini ve iade için ibrazı istenilen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesini internet vergi dairesi üzerinden göndereceklerdir.

Vergi daireleri, mükelleflerin iade taleplerini, iade için gerekli belgelerin tümü ve elektronik ortamda alınacak olan sistem tarafından üretilecek "KDV İadesi Kontrol Raporu" çerçevesinde değerlendirerek ilgili KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandıracaktır.

KDV mükelleflerinin tamamı yukarıda belirtilen iade taleplerini bu uygulama kapsamında yapacaklardır.

Anılan Sirkülerde açıklanan, konuya ilişkin diğer hususlar ise şöyledir:

1. Söz konusu listelere, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge kaydedilecektir.

2. Aynı mükelleften yapılan alımlar belge bazında bu listelere ayrı ayrı girilecektir.

3. İade talebine ilişkin olarak ibrazı gereken ve bu listelerin dışında kalan diğer belgeler, önceden olduğu gibi, vergi dairesine intikal ettirilecektir.

4. Elektronik ortamda alınan indirilecek ve yüklenilen KDV listeleri ile satış faturaları listesinin ve iade için ibrazı istenilen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesinin ayrıca kâğıt ortamında verilmesine gerek bulunmamaktadır.

5. Bu mükelleflerin iade talepleri, iade için aranılan diğer tüm belgelerin vergi dairesine ibraz edildiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacaktır.

6. Vergi daireleri, mükelleflerin iade taleplerini iade için gerekli belgelerin tümü ve elektronik ortamda alınacak, sistem tarafından üretilecek KDV İadesi Kontrol Raporu çerçevesinde değerlendirerek ilgili KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandıracaktır.

Bu listelerin doldurulmasında uyulacak kurallara internet vergi dairesinden ulaşılması mümkündür.

Yapılan bu düzenlemelerin yeni olması bazı eksiklik ve zorlukları da beraberinde getirmektedir. Örneğin, daha önceki kdv iadeleri ile ilgili uygulamaya yönelik yayımlanmış Tebliğlerde, yukarıda belirtilen listelerde fatura düzenleme limitinin altında kalan alımlara ilişkin bilgilere topluca yer verilmesi öngörülmüşken, anılan Sirkülerde; söz konusu listelere, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belgenin kaydedilmesi istenilmektedir. Bu husus, anılan Tebliğ düzenlemelerinde bir değişikliğe de gidilmediği halde, Tebliğ düzenlemesinin aksine bir isteğin Sirkülerle yapılması sonucunu doğurmakta ve işlemin hukukiliğini sorgulanır hale getirmektedir. Daha da önemlisi; fatura düzenleme sınırının altında kalan alımlarla ilgili pek çok belgenin tek tek internet ortamında kayda girilmesi muhasebe işlemleri ile uğraşanların üzerinde, bir nevi angarya gibi, önemli yükler oluşturmakta ve uzun zaman alabilmektedir.

Öte yandan, söz konusu uygulamanın Ocak / 2010 vergilendirme döneminden itibaren gerçekleşen iade hakkı doğuran işlemler için geçerli olduğu belirtilmesine rağmen, geçmiş yıla ilişkin indirimli orandaki mal teslimlerinden doğan iade taleplerinde ne yapılacağı konusunda tereddütler ortaya çıkmakta ve bu hususun bir an önce açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Geçmiş yıla ilişkin bu türden iade taleplerinde, geçmiş seneye ilişkin tüm belgelere ait bildirimlerin yeni sistem çerçevesinde yeniden istenmesi halinde önemli sıkıntılar doğabilecektir.

Keza, internet ortamında alınan bu bilgilerin değerlendirilmesi sonrasında alt firmalarda ya da onların da altındaki firmalarda çıkacak olumsuzluklar iadelerin yapılmasında önemli tıkanıklıklar yaşanmasına neden olabilecektir. Kim bilir, belki de arzulanan, bu yolla iadelerin mümkün mertebe azaltılması ya da iade sürecinin uzatılmasıdır. Ama umarız ki; gerekli idari düzenlemeler süratle yapılabilsin ve gerçek anlamda iadeye hak kazananlar olabilecek en kısa sürede iadelerini alabilsinler.