Kayseri Şeker yöneticisi Akay’dan özelleştirilecek fabrikalar konusunda öneriler

Özelleştirilmesi sonrası başarılı olan Kayseri Şeker'in yöneticisi Hüseyin Akay ile özelleştirilecek fabrikaları alanların nelere dikkat etmeleri gerektiğini konuşup tavsiyelerini aldım. Talip oldukları fabrika olup olmadığını sordum.

Kayseri Şeker Fabrikası 1992 yılında özelleştirilmiş ve pancar kooperatifi tarafından satın alınıp çalıştırılmaya başlamış. Kayseri Pancar Kooperatifi Başkanı Hüseyin Akay ile özelleştirme sonrası gelişen ve büyüyen bir kuruluşun yöneticisi olarak özelleştirilecek fabrikalar konusunda nelere dikkat edilmesi gerektiğini konuştum.

Önce özelleştirmeden almayı düşündükleri yeni fabrika olup olmadığını sordum. “Yöremizdeki iki fabrikayı Sorgun ve Kırşehir fabrikalarını almayı düşünüyoruz. Değerlendirme çalışmaları yapıyoruz. Henüz son kararımızı vermedik. Verince sizi haberdar ederiz” dedi.

Akay, bundan sonrası için neler olabilir ve özelleştirilecek fabrikalar için nelere dikkat edilmelidir, konusunu değerlendirirken şunları söyledi:

- 14 şeker fabrikasının hepsi için talipli olunacak mıdır, şu an bunu bilmiyorum. Türk Şeker’in diğer 11 fabrikasının nasıl değerlendirileceğinin açıklanmasına ihtiyaç var.

- Şeker fabrikalarını alan kuruluşlar en az 5 yıl süreyle fabrikaları çalıştırmak durumunda kalacaklarına göre, dikkat edilmesi gereken durumları şöyle sıralayabilirim.

- Fabrikaları rehabilite etmeleri gerekecektir. Buna önemli bir bütçe ayırmaları gerekecektir.

- Şeker fabrikaları çiftçilerle yapılan üretim sözleşmesi çerçevesinde ham madde ihtiyacını karşılamaktadır. Bu sistem devam etmeli, bu çerçevede çiftçilere karşı özellikle kota uygulamasında adaletli davranılmalıdır. Kota, üreten çiftçiye verilmelidir.

- Şeker fabrikaları sanayi kuruluşu olmakla, her kademesinde dikkate alınması gerekli uygulamaları ve tekniği vardır. Bunları yapabilecek yetişmiş personele ihtiyaç önemlidir.

Fabrikaların başarılı çalışma ortaya koyabilmesi, yetişmiş teknik personele sahip çıkarak mümkün olabilir. Her personelin değiştirme uygulaması sıkıntılı sonuçlar doğurabilir.

- Her fabrikanın, bulunduğu bölgelerin pancar kooperatifleri ile iyi diyalog ve iş birliği oluşturması işlemin daha başarılı yürütülmesine katkı sağlar.

- Her fabrika ayrı ayrı üretim ve satış politikası uygularsa, sektörde kaos yaşanır, bundan her fabrika zarar görür. Fabrikalar arası iş birliği gereklidir.

Hüseyin Akay, aslında ihale kararı vermeden önce, şeker sektörünün bir bütün olarak ele alarak değerlendirilmesi ve çalışması zorunlu fabrikaların saptanmasının daha iyi olacağını söyledi. Avrupa Birliği’nde 2006 yılından itibaren yapılan kademeli uygulamanın başarılı olduğunu, benzer bir uygulamanın yapılabilecekken yapılmamasının bugünkü durumla karşı karşıya gelinmesine yol açtığını vurguladı. 2000 yılında bu yana şeker fabrikaları özelleştirmelerinde ülkenin çeşitli kesimlerinde olumsuz değerlendirmeler yapılmasının bundan kaynaklandığının altını çizdi.