Kaybolan yıllarımı verseler
“İşte Naim” dediğimiz yıllarda Seul Olimpiyatlarında altı dünya, dokuz olimpiyat rekoru kırdığı yıl 1988’di. Lionel Messi henüz 1 yaş 3 aylıktı. Messi jübile çağına geldi. Milei henüz yeni 18 olmuştu. Maradona Barcelona’dan ayrılıp Napoli’ye gittiğinde Messi daha doğmamıştı.
Uzay 1999 diye TRT’de dizi vardı. Ay üssü alfaya henüz uzay gemisi gönderemiyoruz ancak Mars, Venüs ve ayda çeşitli ülkelerin araçları dolaşıyor. Voyager 2 Güneş Sistemimizin dışında yoluna devam ederken eve telefon açmaya devam ediyor. Parker güneşe gitti, sonra evi aradı. Güneş Sisteminde neredeyse her yerde su var(mış).
Bizde reel faiz yok diye ana akım bilimden uzaklaşılıyor tartışması yaparken, bilim artık dünyadan hızla uzaklaşıyor. Geçtiğimiz yüzyıl sanayi devrimini ıskalayıp dünya savaşlarının sonunda sanayileşmeden uzak kalmıştık. Bu sanayi devrimini ıskalayıp yapay zekâdan, robotlardan, uzay ekonomisinden uzak kalırsak fark artık ışık hızında açılacak. Ben de bu yüzden “Astroekonomist” markasını tescil ettirdim.
Dünyayı kurtaran adam
Sinema tarihinin kült filmi 1982 yapım. Dünyayı ziyaret eden şirin uzaylı E.T. aynı yıl vizyona girdi. İki yıl sonra ilk Terminatör ile tanıştık. Ertesi yıl İbrahim Tatlıses “Mavi Mavi” demişti. Sonraki yıl “Gülüm Benim”. 1980 yılında “Banker Bilo” vizyona girdiğinde henüz bir “Sermaye Piyasası Kanunumuz” yoktu.
Bugün Galataport denilen yerde 2 katlı borsamız, Denizcilik Hastanesi ve İşletmeleri bulunuyordu. O zaman da Liman Lokantasının önüne girilemiyordu ama aynı zamanda yurtdışı çıkış ve giriş gümrüğü olduğu için. Tezgah üstünde fiziki senet alınır satılırdı o zamanlar.
Kapanış bülteni Karaköy İskeleye gelene kadar asimetrik enformasyon ile hızlı koşan kazanabiliyordu. Çünkü ilk cep telefonu konuşması 1994 yılında yapılabilmişti. İlk internet banka şubemiz 1997 yılında hizmete girdi. Benim de Türkiye’deki aynı konudaki tezimin başlangıcıydı.
Gece oynansın
Maçlar radyodan naklen verilir, gündüz oynanırdı, hatta “gece oynansın” diye tribünler tezahürat ederdi. Neuchatel Xamax maçı 1988 yılında oynandı. İkinci maçı 5-0 almıştı Galatasaray. UEFA hükmen mağlubiyet deyince, Fenerbahçe Spor Kulübünü kuran lisem Saint Joseph’te, iki elin parmaklarını geçmeyen sayıda Galatasaray’lı olarak rahmetli Türk Müdür Gündüz Hocanın odasının önünde ağlamıştık. Ve 2000 yılında UEFA ve Süper Kupa geldi. Üstünden 25 yıl geçti. Artık yenisinin zamanı. Okan Hoca da özlemiştir bizler gibi.
Yine Saint Joseph’li gençlerin kurduğu Kadıköy Spor’u devir alan Anadolu Efes 1996 yılında Türkiye’ye ilk Avrupa (Koraç) Kupasını getirmiştir. Ocak başında Gümrük Birliği anlaşmasının yürürlüğe girdiği yıldır. Bill Clinton yeniden başkan adayı olduğu ve Kardak Krizinin yaşandığı yılda tarihe geçen “can verilir ama tek çakıl taşı verilmez” cümlesini ilk ve tek kadın başbakan söylemiştir.
1977 yılında başlayan “Star Wars” üçlemesi 1983’te “Jedi’nin Dönüşü” ile sinema tarihinde “The Matrix” gibi bir çığır açmıştır. 86- 88 arasında “Perihan Abla”, 89 sonrasında 13 yıl süren “Bizimkiler” dizileri bugün dünyaya açılan Türk Dizileri için bir milat sayılabilir. “Kurtlar Vadisi” ilk 2003 yılında yayınlanmış, Çakır karakterinin diziden ayrılışı bir milat olmuştur.
Geleceğe dönüş
1977 yılında “Minik Serçe” hala dillerden düşmeyen şarkısını “Kaybolan Yıllarımı Verseler” çıkarmıştır. 1980 yılında Süper Star Ajda “Aman Petrol” ile Eurovision Şarkı Yarışmasına katılmıştır. 1975 yılında “Seninle Bir Dakika” ile başlayan serüvende yarışma artık bir ABBA, Celine Dion çıkaramıyor.
2008 yılında Lehman Brothers ile başlayan küresel kriz sonrasında birçok banka, sonrasında ülke (hazineleri) batmış, sonrasında parasal genişlemeler başlamıştı. Bugün hala aynı konunun sancılarını yaşayan piyasalar pandemi sonrasında Emel Sayın “Gökten Yağmur Değil Sevgiler Yağsın” şarkısı yerine “Gökten Yağmur Değil Dolar Yağsın” demiştir. Bugün dolarizasyon finansal piyasaların “Stockholm Sendromu” olmuştur.
1985 yapımı ilk film “Geleceğe Dönüş”, Bon Jovi derken Guns N’ Roses yine İstanbul’a geliyor. Çok değil 30-40 yıl önceydi bunlar. Nostalji ve duygu karmaşası ile zorlu bir yılı kapatırken, geleceğe dönüş yaşadığımız bir ekonomik dönemdeyiz. Geçmişi aratmasın, dinlenelim biraz.