Kaybettiklerimizi geri getiremeyiz, ancak kayıpları azaltabiliriz! Peki nasıl?

Kartalkaya’da yaşanan yangında kaybet­tiklerimiz hepimizi derinden üzdü. Bu son olmalı. Deprem, yangın, sel gibi doğal afetler, kazalar, terör saldırıları, toplumsal sorunlar, güvenlik konularında yaşanan so­runların önüne geçme, mücadele etme, ön­leyici tedbirleri alma ve zamanında müda­hale etme ve kayıpları en aza indirebilmek sadece süreçlerin doğru işlemesi değil, aynı zamanda etkili bir bilgi iletişim ağı ve ve­ri yönetim sistemi ve de güçlü bir dene­tim, kontrol, izleme ve uyarma sistemi ihtiyacını açıkça gözler önüne sermiştir.

Veri bilimi, yapay zekâ, veri analitiği ve akıllı değerlendirme teknolojileri ile des­tekli bir bilgi iletişim ağı ve veri yönetim sistemi ile kontrollü, dirençli ve dinamik bir düzene geçilmeli, aynı zamanda tüm bi­reylere, kurumlara, STK’lara bu türden so­runlara karşı sorumluluk hissetme ve ilgi­lileri uyarma bilinci de yerleştirilmelidir.

Sorunları önceden tespit etme

Güvenlik ve sürdürülebilirlik, krizlere tepki vermekten çok, bu krizleri önleme be­cerisine dayanmaktadır. Devlet kurumları, yerel yönetimler, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve vatandaş ile entegre bir bil­gi iletişim ağı ve veri yönetim sistemi ile yanlış uygulamalar, ihmaller önceden tes­pit edilebilir. Örneğin depreme dayanıklı­lığı olmayan binalar, yangın önlemleri ye­tersiz yerler ve riskli bölgelerdeki yerleşim alanları kolayca tespit edilip, tüm ilgililer uyarılabilir. Kadına şiddet, çocuk istisma­rı, hayvan saldırıları, hayvan hakları ihlal­leri ve birçok toplumsal sorunlar önceden ilgililere rapor edilebilir. Doğal afetler ön­cesinde uyarılar yapılabilir, hazırlıklar hız­la koordine edilebilir. Terörist faaliyetler, organize suçlar ve bireysel şiddet olayları gibi sorunlar veri analitiği ile tespit edilip engellenebilir.

Denetim: Standartlara uygun olmayan yapıların, riskli yerleşimlerin ve yanlış uy­gulamaların tespiti için dijital denetim sis­temine geçilebilir, denetim sonuçları ka­muoyuyla paylaşılıp, uygunsuzluk duru­munda caydırıcı yaptırımlar uygulanabilir.

İzleme: Deprem riski altındaki bölgeler­deki sismik hareketler uyarı sistemi ile en­tegre bir şekilde yer alabilir. Ormanlar ve kamuya açık alanlar, IoT tabanlı sensörler­le izlenerek yangın riski anında tespit edile­bilir. Sel ve su taşkını gibi riskler meteoro­lojik verilerle öngörülüp önceden bu ağ üze­rinden uyarılar yapılabilir. Kadına şiddet, tacizler, hayvan hakları ihlalleri, hayvan saldırı ihtimalleri gibi durumlar öncesin­de vatandaşların bildirimleriyle izlenebilir.

Uyarı: Mobil uygulamalar ve SMS bildi­rimleriyle halk ve ilgili kurumların anında bilgilendirilmesi sağlanabilir. Algoritma­lar, riskli durumları analiz ederek doğru bi­rimlere hızlıca iletebilir.

Veri bilimi ve yapay zekânın rolü

Veri bilimi ve yapay zekâ, güçlü bir bilgi iletişim ağı ve veri yönetim sisteminin ana taşıyıcılarıdır. Bu teknolojilerle, verilerde­ki risk faktörleri belirlenip önceliklendir­me yapılabilir. Anlamlı büyük veri analiti­ğiyle potansiyel tehlikeler ve sorunlar er­ken aşamada fark edilebilir. Görselleştirme araçları, karar vericilere sorunların harita­lar ve grafiklerle sunulmasını sağlar.

Veri Toplama: Vatandaşlar, mobil uy­gulamalarla ihbarda bulunabilir. Akıllı sen­sörler, çevresel riskleri (ör; su taşkınları, hava kalitesi) sürekli izleyerek veriyi sis­teme aktarır. Risk bölgelerinin izlenmesi, hasar analizinde uydu görüntüleri ve dro­ne’lar kullanılabilir. Tüm bileşenlerden el­de edilen veriler entegre edilebilir.

Veri Değerlendirme: Yapay zekâ algo­ritmaları ve analizler veri içindeki risk fak­törlerini belirler. Verilerdeki olağandışı ha­reketler hızlıca işaretlenir. Analiz sonuç­ları, anlaşılır grafiklerle görselleştirilerek ilgili birimlere sunulur.

İhbarları Değerlendirme: İhbarlar, fo­toğraf, video ve konum bilgisi ile destekle­nebilir. Yapay zekâ, yanıltıcı ihbarları filtre­leme ve doğrulama ile gerçek vakaları önce­liklendirilebilir. Vatandaş, ihbar sonucunu sistemden takip edebilir.

Son Söz: Afetlere ve toplumsal sorunla­ra karşı mücadelede teknolojinin nimetle­ri hafife alınmamalı, es geçilmemeli. Bizler katkı vermeye hazırız.