Kayadan petrol çıkarsa…
Savaş DİVANLIOĞL-SAXO CAPİTAL
Son 50 senedir petrolun fiyatını keyiflerine göre belirleyen OPEC Karteli petrol üreticileri herhalde Amerika’nın kaya petrol devriminden çektiklerini hiç bir şeyden çekmemişlerdir. 15-30 dolar ortalama fiyatla çıkardıkları petrol, 2 sene öncesine kadar varili 100 dolara satan OPEC Üyeleri, petrol fiyatlarının 48 dolara düşmesinden oldukça muzdaripler. Düşüşün sebebi ise hiç hesapta olmayan Amerikan kaya petrol arzının önlenemez yükselişi. Opec ülkelerinin bir çoğu bütçelerini 70-100 dolar arası petrol varsayımlarıyla yaptıkları için, ekonomik açıdan da ciddi sıkıntı yaşıyorlar. Bu yüzden 4 ay önce petrol üretimini azaltarak fiyatı destekleme yoluna gittiler. Fakat Amerika kaya petrolü kuyu sayılarını ikiye katlayarak, OPEC’in kıstığı petrol kadar petrol üretimini piyasaya vermeye başladı. Sonuç; petrol fiyatları 48 Dolar’a kadar geriledi. Peki bundan sonra ne olacak?
Fiyat düşüşünde dibe yakın olduğumuzu gösteren bir kaç nokta var.
Birincisi, kaya petrolü üretim maliyetleri. 2 sene öncesinde 80 dolar civarında olan maliyet, 40 dolara düşmüş durumda. Yani 45 dolarlık bir satış fiyatında üreticilerin çok büyük çoğunluğu yüzde 10 kâr edebiliyor. 45 doların altında, çoğu üreticinin iştahı kapanacak ve arz artışı duracaktır.
İkincisi, fon yöneticilerinin pozisyonları. Mart’ta rekor seviyeye ulaşmış olan uzun pozisyonlar, son bir kaç hafta içinde yüzde 37 azalmış durumda. 1 ay önce uzun pozisyonların kısalara oranı sürdürülemeyecek bir seviye olan 10 çarpanındayken, bugün bu oran 4’ün altına inmiş durumda. Bu seviyeler mantıklı seviyeler gibi gözüküyor ve son 2 haftadır yaşanan düşüşün burada durabileceği sinyalini veriyor.
Üçüncüsü, Amerikan petrol stokları. Şu anda herkesin gözü stokların üstünde. Stoklar 1982’den beri en yüksek seviyeye çıkmış durumda. Bu arzın talebe göre fazla olduğunu işaret ederek fiyatı aşağı baskılıyor. Ama yıllık rafineri bakım dönemi bitmek üzere. Mayıs ayı itibari ile rafineriler tam üretime geçerek bu stokları eritmeye başlayacak. 1989’dan beri istisnasız her sene yılın 2. Çeyreğinin sonuna doğru stoklar azalmış.
Son olarak, OPEC ülkelerinin bütçe sıkıntısı var. Ancak ortalama 60 dolar fiyatla bütçe tutturabilen başta Arabistan olmak üzere çoğu OPEC ülkesi, 50 doların altındaki fiyatlarda arzı kısmak için ellerinden geleni yapacaklardır. O yüzden de OPEC arz sınırlamalarının 6 ay uzatılması ve belki de sınırlamanın Libya ve Nijerya’yı da içine alacak şekilde güçlendirilmesi mümkün.
Bu bakımdan kısa dönemde bir miktar daha geri çekilme görülebilir ama 45 doların altı çok kolay değilmiş gibi gözüküyor.