Katar'dan FED’e
Bir anda herkesin Ortadoğu ve Katar uzmanı kesildiği bu günlerde ben klasik konulara sadık kalmayı tercih ediyorum. Finansal olarak Katar'da en ilginç bulduğum nokta Katar Riyal'inin seyri . Bir kısmı illikit yatırımlarda olmak üzere Katar Varlık fonu yaklaşık 335 milyar dolar seviyesinde.
Riyal ise 3.64 seviyesinden dolara sabitlenmiş durumda. Komşu ülkelerin ambargosu ve ellerinde tuttukları Riyalleri satma kararı kur üzerinde baskı oluşturmaya başladı bile. Bunu çıpa nedeni ile doğrudan spot piyasada göremiyoruz ancak forward pointler yani gelecek beklentilerini yansıyan fiyatlamalara baktığımızda net bir baskı görülüyor.
335 milyar dolarlık varlık fonu nedeni ile kısa süreli bir kriz Katar'ın radikal kararlar almasına neden olmaz. Ancak uzun süreli bir ambargo durumunda ülke varlıklarını satarak (ki bu fonları hep alıcı olarak değerlendiriyoruz, satışa geçtiklerinde piyasalara etkisi tartışılmıyor) çıpayı korumak yerine bir noktada kurda yeni bir ayarlamayı yani net bir devalüasyonu tercih edebilir.
Bu krizden bağımsız olarak körfez ülke kurlarının tamamı için var olan bir risk de kuvvetli dolar düşük petrol fiyatları ikilisinin 2015-16 döneminde olduğu gibi bir kez daha ortaya çıkması. Bu bir yandan gelirlerin düşmesine öte yandan para birimlerinin hükümetlerin istemi dışında kuvvetlenmesine neden olduğundan son derece deflatif bir dinamik. Kısa vadede baskı siyasi nedenlerle Katar üzerinde olsa da orta vadede tüm Körfez ülkeleri açısından bir sorun olduğunu unutmamak gerekiyor.
Gelelim tüm bu yaşananların gölgesinde kalan bir diğer gelişmeye. Henüz resmi bir açıklama gelmemiş olsa da Trump'ın FED'e atayacağı iki isim piyasada dolaşmaya başladı : Marvin Goodfriend ve Randal Quarles. Goodfriend ilginç bir şekilde zamanın ruhuna uygun bir isim . Bilançonun büyümesinin işe yaramayacağını ve sıfır faiz tabanının tehlikeli olduğunu savunuyor. Bir çalışmasından ufak bir kuple sunarsam ne demek istediğimi anlayabilirsiniz :
(eksi) Faiz politikasının çalışır hale gelmesi için : i) kağıt para kaldırılmalı, ii) mevduata 'maliyet' getirilmeli iii) elektronik para (burada FED'de tutulan rezervlerden bahsediyor) mevduat gibi işlem görmeli.
Merkezi veya serbest (ki devletlerin baskısı ile merkezi olma ihtimali daha yüksek) para 'elektronikleşecek'. Bitcoin'in ve türevlerinin serbest dijital para denemesi olduğunu geçen hafta tartışmıştık. Bu büyük değişim yarın olmayacaktır ve beraberinde siyasi sosyal büyük değişikliklere neden olacaktır ama kaçınılmaz. Kredi kartı kullanımından bahsetmiyorum, vergi borcunuzun dijital para hesabınızdan otomatik çekildiği, deflasyon zamanlarında -3yüzde faiz aldığınız, nakit ödersem en son kaça olur diyemeyeceğiniz bir 'para' tipinden bahsediyorum. Böyle bir değişikliğe neden olacak krizin ise ne kadar büyük olması gerektiği malumunuz.
Quarles ise hem regülasyonlar/bankacılık sistemi konusunda çalışacak hem de eşi üzerinden FED'in binasına da ismine vermiş olan efsanevi başkanlardan Eccles'in akrabası sayılır. Her iki isim de kural bazlı (ör. Taylor) çalışan bir FED taraftarı olsa da tam olarak 'şahin' isimler değil ancak büyük bilançonun gereksiz olduğunu düşünüyorlar. Yellen'ın başkan olarak dönemi bitiyor olsa da (yeniden atanmazsa) YK üyesi olarak kalıp mücadele etmek isterse ilginç bir 2018 FED ile karşılaşabiliriz.