Katar-Türkiye arasına 'özel' ticaret köprüsü

Yıllık ticaret hacmimimizin 770 milyon dolar olduğu Katar’ın en fazla yatırım yaptığı 4’üncü ülke olmamıza rağmen Doha ile ticaret henüz kamu kurumlarıyla yapılıyor. Özel sektörün henüz yeni yeni geliştiği ülkede dünyaca ünlü oteller boy gösterirken, Türk markalarına rastlanmıyor. AVM’lerde Türk markası neredeyse yok gibi. Marketlerde ise Brezilya, İtalya, İspanya meyveleri, sebzeleri var fakat Antalyalı üreticiye rastlayamıyoruz. Türk ve Katarlı işadamları ise çağrıda bulunuyor: “Gelin birlikte çalışalım, birlikte dünyaya açılalım...”

Geçtiğimiz günlerde Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası verileri ile satın alma gücü paritesine göre kişi başı milli gelir listesi açıklandı. Yıllardır bu listedeki zirveyi başka ülkelere kaptırmayan Katar, 129 bin 726 dolarla ilk sırada yer aldı. Petrol ve doğalgaz fiyatlarında yaşanan gerilemeyle birlikte 3 bin 144 dolar daha fakirleşen Katarlılar, bu düşüşe rağmen dünyanın en zengin milleti unvanını korumayı başardı.

Birçok alanda her yıl uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapan Katar’a geçtiğimiz hafta Türkiye kalabalık bir heyetle adeta 'çıkarma' yaptı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun öncülüğündeki bu ziyarette gözler 2022’de düzenlenecek Dünya Kupası’ndaydı. 140 milyar dolarlık yatırım bütçesi hazırlayan Katar’ın yerel yöneticilerinden Türk şirketleri için 'pozitif ayrımcılık' yapılması istendi. Böyle bir ortamın ardından bu yıl ilki düzenlenecek EXPO Turkey by Qatar organizasyonunun basın tanıtımı için Doha’ya davet edildik. Türk şirketi Medyacity ile Katar Ulusal Kongre Merkezi (QNCC) tarafından organize edilen bu fuar, özellikle Türkiye lehine olumlu bir havanın da gelişmesini sağlayacak. Dünya genelinde çoğu işadamı 3 binden fazla kişinin katılacağı fuarda 300 civarında Türk şirket boy gösterecek.

En fazla yatırım yaptığı 4. ülkeyiz

Fuarın ana teması ise özel sektörün öncülüğünde Türkiye-Katar arasında ticareti geliştirmek. Zira özel sektörün yeni yeni geliştiği ülkeden Türkiye’ye yapılan yatırımların neredeyse tamamı Qatar Investment Authority, Katar Ordusu, kamu bankaları ve gayrimenkul şirketlerine ait. Katar ile Türkiye arasında bu nedenle geliştirilecek özel sektöre dayalı ticaret, daha da önemli. Zira dünya genelinde 324 milyar dolara yakın yatırımı bunulan Katar için Türkiye çok önemli. Son 10 yılda Türkiye’ye kamunun liderliğinde 19 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Bu rakamı özel kılan ise Fransa, İngiltrere ve Almanya’nın ardından Türkiye'nin, Katar’ın en fazla yatırım yaptığı 4’üncü ülke olması. İlk sırada yer alan Fransa’da yatırım 35 milyar dolar. İngiltere 30, Almanya ise 20 milyar dolar. Son dönemde ilişkilerin kötüleştiği ABD’deki Katar yatırımı ise 15 milyar dolar. Aslında Brexit yani İngiltere’nin Avrupa Birliği ile köprüleri atması ve ABD’nin Trump’lı politikası Türkiye’yi daha da ön sıralara taşımak için bir fırsat oluşturuyor.

Ticaret milyon dolar seviyesinde

İşte bu rakamlar etrafında konuşan MediacityYönetim Kurulu Başkanı Hakan Kurt, Türk iş dünyasına çağrıda bulunarak, Katar'da çok önemli fırsatlar olduğuna işaret çekiyor. “Türkiye ile Katar kendi kabiliyetlerini birleştirerek üçüncü ülkelerle kolaylıkla iş yapabilirler” diyen Kurt, “Katarlılara da çağrım, onları fuara, Türkiye'den gelebilecek kabiliyetleri görmeye davet ediyoruz" diye konuşuyor.

Son 10 yılda Katarlı otoritelerin ve iş adamlarının Türkiye'ye yaptığı doğrudan yatırım miktarının 19 milyar dolar olduğunu ifade eden Kurt’un verdiği bilgilere göre Türk müteahhitlerinin bu ülkede aldığı işler de var. 7.5 milyar dolarlık taahhüt hizmetleri şu anda Türk müteahhitlerinde bulunuyor. Ticarette milyar dolarlara çıkamadık. Ticaret hacmimiz 770 milyon dolar seviyesinde yer alıyor.

4 aşamalı ticaret oluşabilir

Katar ve Türkiye ticari ilişkilerine 4 aşamada baktıklarını anlatan Kurt, ilkinin Türkiye'deki iş fırsatları olduğunu, 80 milyonluk bir pazardan söz edildiğini dile getiriyor. İkinci olarak Katar'daki iş fırsatlarına bakıldığında, Katar'ın bölgenin en dinamik ülkesi olduğunu aktarıyor. Üçüncü aşamanın Türkiye'de yatırım fırsatları olduğuna dikkati çeken Kurt, Katar'ın sanayiden otomotive, mobilyadan inşaata yatırıma hazır bir ülke olduğunu söylüyor. Kurt, dördüncü aşamanın ise Katar'daki yatırım fırsatları olduğuna değinerek, ülkenin geleceğini sanayileşmiş bir ekonomi üzerine kurduğunu ve bu anlamda çeşitli sanayi bölgeleri oluşturduğunu kaydetti.

'3’üncü ülkelere birlikte açılalım'

Kurt, Türk şirketlerinin bu bölgeye ve Afrika'ya kolay ihracat yapabilmesi için Doha'yı merkez olarak kullanmasının çok kritik olduğunu vurgulayarak, buradaki şirketlerin çok ciddi vergi, ticari ilişki, lojistik gibi avantajların bulunduğunu bildiriyor. Türkiye'nin Katar'da askeri üssü bulunuyor. Bu da savunma sanayisinde yeni bir ışık oluşturuyor. Kurt, “Katar'ın Türkiye'deki en büyük yatırımı BMC. Deniz Kuvvetleri ve yazılım anlamında Türkiye'den çeşitli satın almalar gerçekleştirildi. İki ülke arasındaki savunma işbirlikleri stratejik düzeyde devam ediyor" diye konuşuyor.

'Yerel parayı öneriyoruz'

Katar Ulusal Kongre Merkezi (QNCC) CEO’su Abdul Aziz Al Emadi ise bu fuar ile iki ülke ve işletmeler arasında ihtiyaç duyulan stratejik ortaklığın kurulmasını ve gelecekteki ekonomik fırsatların önünün açılmasını beklediklerini kaydediyor. Yerel parayla ticaret yapılmasına yönelik Al Emadi, "Biz bunu teşvik ederiz. Bu alanda şöyle bir çözüm önerebiliriz, 'biz Katarlı iş adamları olarak Türkiye'ye gittiğimizde TL'yi kullanalım' önerisini sunuyoruz. Belki biz TL ile ticaret yapabiliriz, çünkü TL ile ticaret yaparsak TL'yi desteklemiş oluruz ve bunun çok önemli bir politika olduğunu düşünüyorum" diyor. Al Emadi, özel sektörü öne çıkarmaya önem verdiklerini vurgulayarak, bu fuarın buna yardımcı olacağını söylüyor. Türkiye'nin sanayi, iletişim, gıda konusunda çok gelişmiş olduğunu anlatan Al Emadi, Türkiye'nin bu tecrübesini üçüncü ülkelere aktarmayı istediklerini ve Katar'ın böylelikle Türkiye'nin bir kapısı olacağını dile getiriyor.

PORTAKAL İTALYA'DAN

Doha'da uluslararası bir market zincirinin şubesine girdim. Birkaç marka dışında Türk ürünü bulamadım açıkçası. Meyve ve sebzelerin fiyatları Türk Lirası değeriyle 10-20 TL arasında. Ve hepsi ithal ediliyor. İtalya’dan elma, İspanya’dan portakal, Brezilya’dan kivi...Rusya'ya odaklanan Türk üreticileri için de Katar fırsat oluşturacak bir pazar.

Türk oteli ve markası yok, Türk kebabı var
• 2 milyondan biraz fazla nüfusa sahip Katar’da Türk yatırımı bölge ülkelerine göre yok denecek kadar az.

• Örneğin Dubai’den Kazakistan’a bir çok ülkede var olan Türk otelleri bu ülkede yok.

• Restoranlar da yavaş yavaş açılıyor. Örneğin et restoranı Nusret, Doha’da önümüzdeki günlerde bir şube açacak. Bu konuda da uluslararası bir otelcilik zinciriyle de anlaşma sağlanmış.

• Uzun zamandır da hizmet veren Kolcuoğlu restoranı Doha’da en fazla rağbet edilen yerlerden biri. Türk mutfağına ilgi önümüzdeki günlerde yeni yatırımcıları da çekebilir.

• Katar’ın en önemli alışveriş merkezlerinden biri olan ve yeni açılan Mall of Qatar’a Türk giyim markaları daha girmemiş.

'Banvit, işbirliği için güzel bir örnek

Katar’da özel sektör oldukça yeni bir kavram. Dubai’den farkı da bu. Milyar dolarların konuşulduğu yatırımlarda devlet hep ön planda. Özel sektör de gelişmek için ortaklı projelerle çalışıyor. Buna en son örnek ise Banvit’in satış süreci. Zira ocak ayında gerçekleşen hisse devriyle Banvit’in yüzde 80’ini 915 milyon liraya kamu şirketi Qatar Investment Authority ile Brezilyalı beyaz et üreticisi BRF satın aldı. Bu örneğin önemli olduğuna dikkat çeken Mediacity’nin Başkanı Hakan Kurt, “Brezilyalı BRF ile yaptığı bu satın alma ortaklıkla işbirliklerine açık olduklarını işaret ediyor. Türk firmalarla da bunu başka coğrafyada yapabilirler. Bizim özel sektör deneyimimiz paylaşılabilir” diye anlatıyor

Ülker’in Godiva’sı gün sayıyor

Mall of Qatar'ın girişinde Yıldız Holding’e ait Godiva’nın açık mağazasına denk geliyorum. O da önümüzdeki birkaç gün içinde tüketicileriyle buluşacakmış. Asyalı çalışanlarla konuştuğumda ise Godiva’yı Belçikalı bir marka olarak görüp, Türk şirket olarak benimsemesi biraz gurur okşayacak cinsten.