Katar değer katar mı? Katar’da yabancı yatırım

Efe Kınıkoğlu - Moral Hukuk Bürosu

Katar, son dönemde malum ekonomik yaptırımlara maruz kalması nedeniyle kredi notları uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları tarafından düşürülmüş olsa da krizi fırsata dönüştürmek isteyen girişimci ve yatırımcıların bir hayli ilgisini çekmektedir.

Hem coğrafi ve politik konumu hem de yerel mevzuatı nedeniyle kendine has özellikleri olması sebebiyle herhangi bir yabancı yatırım projesinden çok daha fazla titizlikle hareket edilmesi gereken Katar’da herhangi bir yatırım gerçekleştirmek amacıyla öncelikle göz önünde bulundurulması gereken başlıca konular özetle aşağıdaki şekildedir;

Öncelikle, Katar’da en yaygın şirket türü, Türkiye’de limited şirket türüne yakın olan “Limited Liability Company” (LLC veya WLL) şirket türüdür. LLC kurmak için 2015 yılı öncesinde asgari 200 bin Katar Riyali (=193,480 Türk Lirası) sermaye gerekmekte iken, 2015 yılından sonraki düzenlemelerle bu asgari miktar şartı artık kaldırılmıştır.

Katar’da yabancı yatırımcılar; toplamda en az 2 ve en fazla 30 hissedar ile, kurulacak olan şirketin en fazla %49 hissesine sahip olabilecek şekilde LLC kurabilirler. Bu durumda, şirketin hissedarlık yapısının en az %51’inin Katar vatandaşı bir bireye veya Katarlı bir şirkete ait olması gerekmektedir.

Yukarıdaki yapının dışında; Katar gelişme planları kapsamında yer alan faaliyet alanları ile birlikte, Katar Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’nın aşağıda belirtmiş olduğu listede yer alan sektörler için, Katar Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’ndan ayrıca izin alınarak, %100 yabancı hissedarlı bir limited şirket kurulabilmektedir.

Desteklenen sektörler

- Tarım
- Sanayi
- Sağlık
- Eğitim
- Turizm
- Doğal kaynaklar ve enerji
- Danışmanlık
- Teknik servisler
- Bilişim hizmetleri

Bu sektörlere ilişkin kurulacak olan yabancı şirketler; Katar Yatırım Geliştirme Dairesi tarafından, 10 yıl süre ile gelir vergisi’nden muaf olma gibi bazı teşviklerden de yararlanabilmektedirler.

Ancak, kamu düzenini ilgilendiren sektörlerden olan gayrimenkul, bankacılık, sigortacılık, ticari acentelik alanlarında yatırım yapmak, yabancı sermayeler açısından yasaklanmış olup; gayrimenkul edinilmesi de engellenmiştir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki; yukarıda bahsi geçen %100 yabancı sermayeli şirket kurulumuna dair izin alınması hususu çoğu zaman fiili olarak mümkün olmamakta, çoğunluk hissesinin yabancı yatırımcı elinde bulundurulmasına genel olarak ya izin verilmemekte ya da bakanlık tarafından çok geç cevap verilmektedir. Bu tür onaylar, daha çok muhasebe ve denetim hizmetleri, hukuki danışmanlık veya finansal hizmetler gibi sektörler için verilmektedir.
Yabancı yatırımcılar tarafından daha çok limited şirket tercih edilmesinin diğer bir önemli sebebi de, Katar kanunları uyarınca limited şirket yönetimlerinde, her ne kadar yabancı yatırımcının hissedarlık oranı %49’u aşamasa da, yönetimsel açıdan şirketin esas sözleşmesinde bir takım düzenlemeler yaparak yabancı yatırımcıya;

- Şirket genel müdürlerini atama yetkisi,
- Şirket kâr payını %90-95 oranında edinme yetkisi,
- Şirket yönetimindeki kritik kararları veto etme yetkisi,
- Şirketin gündelik işlerine karar verme yetkisi,

verilebilmesidir. Dolayısıyla şirket yönetiminde yabancı yatırımcının çoğunluk hissesi olmamasına rağmen, yabancı yatırımcıya çoğunluk hisse sahibi gibi söz ve karar hakkı veren bir esas sözleşme düzenlemesi yapılabilmekte; şirket yönetimi aslında yabancı yatırımcı tarafından doğrudan yürütülebilmektedir.

Bu hususlar dışında, yine Katar’da şirket kurulumu için önem arz edebilecek hususlar aşağıdaki gibi özetlenebilir;

- Şirketin her sene elde etmiş olduğu kârın %10’u, kümülatif olarak şirket sermayesinin toplam %50’si miktarına ulaşana kadar, yurtdışına transfer edilememektedir.

- Şirket hissesinin devredilmesi durumunda, eğer böyle bir devir yapılacaksa öncelikle diğer hissedarlara bu yönde teklif sunulmalıdır.

- Şirket kuruluşu için tüm evrakların Arapça hazırlanması gerekmektedir.

- Sermayesi veya yıllık kârı 100 bin Katar Riyali’ni aşan her şirket, mali denetçiler tarafından hazırlanmış bir mali durum raporunu da beyanname ile birlikte sunmak zorundadır.

- Katar Devleti’nde şirketler için kurumsal vergi uygulaması takip edilmektedir. Maaşlarda vergi kesintisi olmamakla beraber, kurumsal bazda yabancı şirketler yerel hükümete %35’e varan (yıldan yıla değişiklik gösterebilecek) oranlarda Vergi ödemek zorundadırlar.

- Şirket bünyesinde çalışan tüm yabancı uyruklu vatandaşlar için, sponsorluk ve oturma izni temin edilmesi gerekmektedir.

- Aynı işyerinde 12 ayını doldurmuş tüm şirket çalışanlarına, iş akdinin sona ermesinden itibaren (çalışanın çalıştığı yıl başına 3 haftalık ücretten az olamayacak şekilde) tazminat ödenmesi gerekmektedir.

- Yabancı yatırımcılar, Katar 2000/13 Numaralı İktisadi Faaliyetlerde Yabancı Sermaye Yatırımı Kanunu’na (Foreign Capital Investment in Economic Activities)şirket kuruluş ve işleyişi ise, Katar 2015/11 Numaralı Ticari Şirketler Kanunu’na (Commercial Companies Law) tabidir.

- Şirket kurulduktan sonra yasal olarak faaliyet göstermek için gerekli belgeler ülkemizdeki belgelere benzerlik göstermekte olup; (i) Şirket Ana Sözleşmesi, (ii) Hissedarlar Sözleşmesi, (iii) Şirket Tescil Belgesi, (iv) İşletme İzni ve (v) İmza Sirküleri’dir.

- Başka bir şirket türü olan “Private Shareholding Company” ise, Türk Hukukunda yer alan Anonim Şirket türüne benzemekte olup, bu tür şirket için asgari 2 milyon Katar Riyali sermaye yatırılması gerekmekte ve söz konusu şirket türü, yabancı yatırımcılar tarafından şimdilik daha az tercih edilmektedir.