Karşılıklı anlaşma usulünde güncel gelişme: Çok taraflı çözüm rehberi

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları kapsamında, anlaşmadan kaynaklı uyuşmazlıkları çözme çalışmaları devam ediyor. Bu bakımdan, Karşılıklı Anlaşma Usulü (KAU), OECD ajandasındaki yeri ve önemini koruyor. Daha önce, KAU’nun Türk hukuku bakımından gerektiği ve/veya istenildiği kadar etkin işlemediği tespitini yapmış ve Türkiye açısından uyuşmazlık envanteri hakkında değerlendirmelerde bulunmuştum. Bu yazıda, konuya güncel bir gelişmeyle devam ediyoruz. OECD, Çok Taraflı KAU ve Peşin Fiyat Anlaşmasına (PFA) ilişkin bir rehber yayınladı*.

Rehber, vergi idarelerine ve mükelleflere bu tür prosedürlerin işleyişi hakkında temel bilgileri vermekte, mevcut ulusal uygulamalarından hareketle bağlayıcı bir kural dayatmadan farklı yaklaşımlar önermektedir.

KAU nedir?

Hatırlatma olması bakımından, KAU, iki taraf devletin yetkili makamlarının bir araya gelerek, Uluslararası Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nın uygulamasından doğan sorunları iç hukukta yer alan mekanizmalardan bağımsız biçimde gidermeye yönelik çözüm aradığı yargı dışı bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Diplomatik usullere ve bir sonuç taahhüdüne bağlı olmaksızın gerçekleştirilir. Temel çerçevesini, OECD Modeli’ne dayalı anlaşmaların 25. maddesinden almaktadır. Türkiye’nin taraf olduğu yürürlükteki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının tamamında bu usul bulunmaktadır. İç hukuk uygulaması bakımından, 1.1.2022 tarihinden itibaren yapılacak başvurulara uygulanmak üzere, VUK Ek madde 14-18 aralığında düzenlenmektedir. 

Çok taraflı uyuşmazlık nedir?

KAU ve PFA özelinde çok taraflı bir uyuşmazlık için genel bir tanım yoktur. ÇVÖ Anlaşmaları normalde ikili KAU düzenlemesi içermektedir. Çok taraflı bir KAU uyuşmazlığı genellikle iki taraflı bir uyuşmazlıkta iki yetkili makamın, üçüncü devlet yetkili makamının iş birliği olmadan uyuşmazlığın tam olarak çözülemeyeceğini tespit ettiği durumlarda ortaya çıkar.

Rehberin işlevi

Çok Taraflı KAU ve PFA’lar, çok uluslu bir şirketin dahil olduğu bir işlemin farklı aşamalarının birden fazla ikili vergi anlaşması kapsamında olduğu durumlarda vergi mükelleflerine ve vergi idarelerine daha fazla vergisel belirlilik sunmaktadır.

Rehberin kapsamı

Rehber, vergi idarelerine, kendi KAU ve PFA programlarının koşullarını göz önünde bulundurularak bu prosedürlerin uygulanmasının uygun olup olmadığını araştırmasına ve rehberin, belirliliği artırmak için KAU veya PFA süreçlerine ilişkin yerel kılavuz/metinlere dahil edilip edilemeyeceğini değerlendirmelerine imkan sağlamaktadır. Rehber, ayrıca vergi idarelerinin KAU ve PFA uyuşmazlıklarını çok taraflı olarak değerlendirmesine onay vermek için vergi mükelleflerinden beklenen eylemleri ana hatlarıyla belirtmektedir.

Rehberin bağlayıcılığı

Rehber hukuken bağlayıcı değildir. Ülkeler, rehberin uygulanmasına ilişkin herhangi bir inceleme veya izlemeye tabi olmayacaklardır.

Rehber, Çok Uluslu Şirketler ve Vergi İdareleri için Transfer Fiyatlandırması Rehberi ile etkileşim içerisinde. Bu nedenle, rehberin kapsamı ve Türk hukuku bakımından olası sonuçlarını önemsemek gereklidir. Bu çerçevede, kapsam ve iç hukuk değerlendirmesine başka bir yazıyla devam edeceğiz.