Karmaşık bilgileri sadeleştiren anahtarlara ihtiyacımız var

Bilgi ve haber bombardımanına uğradığımız dönemlerde, yaratılan bilgi ve haber kaosu içersinden çıkabilmemiz için “basitleştirici anahtarlara” ihtiyacımız oluyor. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki haber ve bilgi bombardımanı içersinde Fetullahçı Örgüt yapısı için de böyle bir kolaşlaştırıcı, sadeleştirici anahtarlara ihtiyacımız oldu. Hepimiz bu konuda “anahtar” olabileceğine inandığımız açıklamaları, değerlendirmeleri ilgi ile inceliyoruz.

Çelik Gülersoy Hoca, yardımcı doçent Şehir Üniversitesi öğretim üyesi Kahraman Şakul’un, Gülen Cemaat örgütlenmesini ele alan yazısını gönderdi. İlgimi çekti, yazının özetini sizlerle paylaşmak istedim. 

Yazının başlığında  “Bir SPIN Şebeke Olarak Gülen Cemaati: Sarmısak ve Soğan Demetlerinden Bir Öbek” denildikten sonra, örgütlenme yapısının çözülmesinin önemi gerektiğini şöyle açıklıyor:

“15 Temmuz  kalkışması nedeniyle Gülen Cemaati hakkında birçok analiz medyada kendine yer buluyor. Bu analizlerde cemaat tepesinde Fetullah Gülen’in olduğu bir piramit şeklinde sunulmaktadır. Benim kanaatime göre, cemaat örgütlenmesi sanıldığından karmaşık bir ağlar ilişkisine dayanıyor. Bu tarz bir suç şebekesinin duru şekilde anlaşılması birçok insanımızı yitirdiğimiz cunta girişiminin bir daha yaşanmaması için elzemdir.”

Yazar sonra örgütlenmeyi şöyle değerlendiriyor:

“Bence, cemaatin şebekeleşme modeli basında çıkan yorumların aksine klasik terör örgütlerinin piramit modelini takip etmiyor. Cemaate vücut veren şeffaf ağlar (ticaret, finans, eğitim, medya, sosyal medya) ve gizli ağlar (askeri ve sivil bürokrasi, yargı, kolluk gücü) var. Şeffaf ağları bir sarmısak demetine, gizli ağları ise bir soğan demetine benzetmek mümkün. Sarmısak demeti ile soğan demetini saplarından birbirine bağlayan unsur Pensilvanya.”

Sonra modeli en iyi tarif edenin SPIN  kelimesi olduğunu belirtip, SPIN’i orada yer alan her harfin ne anlam taşıdığını açıklıyarak ortaya koyuyor:

“SPIN kelimesi parçalı (segmanded), çok merkezli (polycentic) ve ideolojik açıdan bütünleşmiş ( ideologically integrated) kelimesinin kısaltmasıdır. Böyle bir şebekede lider Fetullah Gülen, kurguladığı büyük anlatı ve öğreti ile şeffaf ve gizli ağlar arasında nihai bağlantıyı sağlayan tartışmasız kişidir. Güçlü bir şebeke kurmanın kaçınılmaz şartı olarak iletişim ağlarıyla tabana cazip gelen bir hikaye ve öğreti sunulmaktadır.”

Sonra buna benzer örgütlenmelerin IŞİD, Taliban, El-Kaide gibi şebekelerin de benzer şekilde okulları, hastaneleri, ticaret ağları ve savaşçıları olduğunu belirterek, aynı zamanda hikaye ve öğretilerini teknoloji destekli iletişim tekniğiyle tabana sunduklarını açıkladıktan sonra, cemaatin örgütlenmesinin bunlardan farkının “lider kültürünün” diğer SPIN şebekelere göre daha güçlü olmasında yattığının altını çiziyor. “Fetullah Gülen resmi anlatıda bir ‘kanaat önderi’ olarak sunulur. Şeffaf ağlara hakim resmi anlatıda ‘Hizmet’ dünyaya Allah rızası için ilim-irfan yayar, dünyayla iş yaparak küresel barışa hizmet eder ve kültürler arasındaki önyargıları yıkmaya çalışır. Bu anlatı, Nurculuk kökenine dayanır. Buna göre, maneviyatı bozmadan da pozitif bilimlerde vakıf olmak mümkündür.”

Fetullah Gülen örgütlenmesinin karmaşıklığını basitleştiren Şakul’un geniş içerikli makalesinden yaptığım alıntıları böyle özetledim. Örgütlenmesinin karmaşıklığına makalenin basitleştirici anahtar olduğuna inanıyorum.