Karbon nötr yolda lojistik

Koray ÖZTOPÇU

Ağır vasıtaların elektrifikasyonu ilerliyor

 2021’de dünya çapında satılan tüm arabaların neredeyse %10’u elektrikli iken, ağır vasıtaların küresel satış rakamları yalnızca %0,3’te kaldı. Kamyon taşımacılığı, elektrifikasyon açısından binek otomobillerin yaklaşık 10 yıl gerisinde gözüküyor.

Teknolojinin hâlihazırda mevcut ve geliştiriliyor ancak elektrikli kamyon taşımacılığının fosil yakıtla çalışan kamyonlara uygun bir alternatif olabilmesi için bir dizi faktörün geliştirilmesi gerekiyor. Küresel elektrikli otobüs stoku 670 bin ve elektrikli ağır hizmet kamyonu stoku ise 66 bin oldu. Bu, küresel otobüs filosunun yaklaşık %4’ünü ve ağır hizmet kamyonları için %0,1’ini temsil ediyor.

Dünya çapında elektrikli kamyonların 2026 yılına kadar 324.100 adede çıkacağı tahmin ediliyor. 2022’de dünya çapında yaklaşık 66 bin elektrikli otobüs ve 60 bin elektrikli kamyon satılırken; bu, dünya çapındaki tüm otobüs satışlarının yaklaşık %4,5’ini ve kamyon satışlarının %1,2’sini temsil ediyor.

Avrupa’da ve Amerika’da elektrikli otobüs pazarı

Avrupa’da 2022’de 3.282 e-otobüs teslim edilirken, Almanya, İngiltere ve Fransa bu konuda öncü görünüyor. Şehirlerde mobilite için belediyeler e-otobüsleri konuşlandırmaya devam ederken, 2040 yılında küresel otobüs filosunun %67’sinden fazlasını oluşturan e-otobüslerle, belediye otobüslerinin karayolu taşımacılığının diğer tüm segmentlerinden daha hızlı elektrikli hale gelmesi bekleniyor.

Belediye e-otobüslerinin 2019’da 417 bin adetten 2025’te 645 binden fazla bir rakama ve küresel belediye otobüsü filosunun yaklaşık %39’una ulaşması bekleniyor. Avrupa toplu taşımacılığındaki 200 bin otobüsün üçte biri 2030 yılına kadar sıfır emisyonlu olurken, sıfır emisyonlu otobüslerin yeni şehir içi otobüs tescillerinin üçte ikisini kapsaması bekleniyor.

Avrupa’da, elektrikli otobüslerin satış payının en yüksek olduğu ülkeler, 2022’deki satışların üçte ikisini elektrikli otobüslerin oluşturduğu Finlandiya, satışların yaklaşık yarısını oluşturduğu Norveç ve Hollanda’da ve üçte biri olan Danimarka’da en yüksek oldu. 2022’de Avrupa Birliği’nde 2.000’in biraz altında elektrikli kamyon satılırken, elektrikli kamyon satış paylarının çoğunun büyük pazarda düşük seviyede kaldığını görebiliyoruz. ABD ve Kanada’yı içeren Kuzey Amerika’nın ise en hızlı büyüyen pazar olacağı tahmin ediliyor.

Çin büyüyen Pazar

 2022’de Çin’de 54 bin yeni elektrikli otobüs ve tahminen 52 bin elektrikli kamyon satılırken, bu, Çin’deki toplam satışların sırasıyla %18 ve %4’ünü ve küresel satışların yaklaşık %80 ve %85’ini temsil ediyor. Çin’de üretilen elektrikli kamyonların beyan edilen ortalama menzili 300 km’yi, elektrikli otobüslerin ise 400 km’yi aştı.

Artan sayıda elektrikli otobüs, şehirlerarası operasyonlara olanak tanıyan menzillere sahiptir. Çin’deki (ve başka yerlerdeki) elektrikli otobüslerin büyük çoğunluğu şu anda kentsel toplu taşıma operasyonlarında kullanılıyor, ancak resmi istatistikler, yeni enerji otobüslerinin en az %8’inin şehirlerarası güzergâhlarda çalıştığını gösteriyor.

Ağır vasıtaların elektrifikasyonu zorlukları

Kamyonların elektrifikasyonunda en büyük zorluk maliyettir. Şu anda elektrikli kamyon çözümleri ekonomik olarak dizel yakıtlı kamyonlarla karşılaştırılamaz. Ancak iyi haber şu ki, elektrikli çözümler dizel muadillerine göre kolaylıkla daha ucuz hale gelebilir. Bunun olabilmesi için tüm ekosistemde paydaşların yatırım yapması gerekiyor.

Altyapıya, üretime ve küresel düzeyde şarj yetenekleri için elektrik şebekesini genişletmeye yatırım yapılması gerekiyor. Elbette çevre dostu çözümler talep eden tüketiciler ve bu çözümleri sağlamayı taahhüt eden paydaşlarla bu süreç daha hızlı ilerleyecektir. Her şeye rağmen büyüme açısından, 2030 yılına kadar yollarda giderek daha fazla elektrikli ağır vasıta görmeyi bekliyoruz.

Elektrikli ağır vasıtalar, karbon nötr olmaları yolunda büyük destek sunarken, ülkeler ağır vasıtaların elektrifikasyonu için planlarını açıklamaya devam ediyor ve üreticiler de bu yönde portföylerini genişletecek.