Karadeniz’de istihdam, kriz yılından bile kötü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Karadeniz illerinde istihdam oranı, işsizliğin zirve yaptığı kriz yılı 2009’dan bile kötü durumda. Özellikle Doğu Karadeniz illerinde istihdam oranının, daha sonraki hızlı büyüme yıllarında bile sürekli düşmesi dikkat çekiyor.
TÜİK’in illere göre işgücü göstergelerinde işgücüne katılım oranı, işsizlik oranı ve istihdam oranından oluşuyor. Bunlar arasında istihdamda bir iyileşme ya da kötüleşme olduğunu en iyi gösteren veri, istihdam oranı. İstihdam oranı, bir işte çalışanların çalışma çağındaki toplam nüfusa oranını yansıtıyor. İşsizlik oranı hesabında, işsiz olduğu halde iş aramayanlar hesaba katılmadığı için gerçek durumu tam olarak yansıtmıyor. Örneğin eğer iş aramaktan vazgeçen işsizlerin sayısı çok artmışsa, çalışan sayısı azalsa bile işsizlik oranı düşmüş gibi gözükebiliyor. Bu yüzden istihdam oranı, gerçek durumu işsizlik oranına göre daha iyi yansıtıyor. Daha gerçekçi olan istihdam oranındaki gelişmeye baktığımızda, kriz yılına göre istihdam oranı düşen illerin başında Doğu Karadeniz illerini görüyoruz. İlk sırada yer alan Gümüşhane’de istihdam oranı, kriz yılı olan 2009’un 9 puan altına inerek yüzde 50.6’ya inmiş. Gümüşhane’yi 8.7 puanlık kayıpla Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın memleketi Rize izliyor. İstihdam oranı en fazla düşen ilk 10 ilin, neredeyse tamamının Doğu ve Orta Karadeniz illeri olması dikkat çekici bir durum. Gümüşhane ve Rize’yi sırasıyla Bayburt, Artvin, Amasya, Tokat, Samsun, Trabzon, Çorum ve Karaman izliyor.
Kriz sonrası dönemde iş bulma umudunu yitiren ve işsiz olduğu halde iş aramayan gizli işsizlerin en fazla arttığı yerlerin başın da yine Doğu Karadeniz illeri var. İşgücüne katılma oranı en fazla düşen illeri başında da Gümüşhane ve Rize var. İşgücüne katılım oranı, bir işte çalışanlar ile iş arayanların toplamının çalışma çağındaki nüfusa oranını ifade ediyor.
Buna karşın kriz yılına göre istihdam oranı an fazla artan iller, belirli bir bölgeye toplanmak yerine farklı bölgelere dağılmış durumda. 2009 yılına göre istihdam oranı en fazla artan illerin başında Uşak, Yozgat, Sivas, Manisa, Afyon yer alıyor. İlk sıradaki Uşak’ta istihdam oranı 13.5 puanlık sıçrama ile yüzde 53.4’e çıkmış.
İşsizlik oranının en fazla düştüğü illerin başında ise Adana, Diyarbakır, Tunceli, Şanlıurfa ve Kırıkkale yer alıyor. 2009 krizinde işsizlik oranı bir yılda 6 puan birden arttarak yüzde 26.5’e çıkan Adana’da işsizlik oranı sonraki üç yılda 15.1 puan düşerek yüzde 11.4’e indi. Buna rağmen Adana’nın işsizlik oranı yüzde 9.2 olan Türkiye ortalamasının üzerinde.
