Kaplumbağa hızında ilerlemek…
COVID-19 pandemisi öncesi göç ve göçmen krizine bir türlü çözüm bulamayan Avrupa Birliği ülkeleri içişleri ve göç bakanları geçen hafta Lüksemburg’da iki günlük toplantıda nihayet anlaştı.
AB Komisyonu’nun hazırladığı yasa teklifi, yol haritası ve tavsiyelerden oluşan “göç ve iltica paketi” ile sığınmacıların üye ülkeler arasında nasıl dağıtılacağı ve iltica başvuruları reddedilenlerin nasıl geri gönderileceği konusunda 8 yıl sonra kabul edildi.
Kaplumbağa hızında ilerleyen süreçte AB’nin dış sınırlarını güçlendirilmesi ve üye ülkeler arasında dayanışma mekanizması kurulması benimsendi. AB liderleri geçtiğimiz Şubat ayı başında Brüksel Zirvesi’nde hızlı ilerleme sağlanması için “göç ve göçmen konusu”nu ana gündemlerine almıştı.
Polonya ve Macaristan’ın karşı çıkmasına rağmen AB ülkeleri, sığınmacıların her ülkeye zorunlu dağıtılmasının yerine her ülkenin beyan edeceği kapasitesi esas alınarak, “zorunlu dağıtım” yerine “yeterli kapasite” prensibini kabul etti. Göç krizinden sonra görülmemiş düzeyde düzensiz göç alan AB’ye 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 64’lük artışla 330 bin düzensiz giriş yapıldı.
AB içerisinde yılda 30 bin mültecinin yerleştirileceği, sığınmacıları kabul etmeyi reddeden ülkenin mülteci başına 20 bin euro ödeyeceği ve dayanışma kapsamında daha çok sığınmacı kabul eden ülkelere mali yardım ve personelle desteği verilecek. Sığınmacıların başvurularının değerlendirilmesi için ise “en geç 6 ay sınırı” getirildi.
AB Dönem Başkanı İsveç Göç Bakanı Maria Malmer Stenergard, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, “Kurduğumuz zorunlu dayanışma mekanizması, göç baskısına en çok maruz kalan üye ülkelere destek sağlayacak. Üye ülkeler, farklı dayanışma katkıları arasında seçim yapma olanağına sahip olacak” diye konuştu.
Güvenli ülke listesi
AB’nin bir “güvenli ülkeler listesi” olmadığını belirten İsveçli Bakan, üye ülkelerin kendi değerlendirmeleri neticesinde karar vereceğini, sığınma başvurusu yapanların aile fertlerinin bulunup bulunmadığı veya kendisinin o ülkede yerleşmiş olup olmadığı gibi faktörlerin dikkate alınacağını anlattı.
Anlaşmanın koruyucusu AB Komisyonu Yeni uygulamanın yürürlüğe girdikten sonra tüm üye ülkeler için geçerli olacağını vurgulayan AB Komisyonu İçişlerinden Sorumlu Üyesi Ylva Johansson, “Mevzuatın uygulanmasını sağlayacak anlaşmanın koruyucusu AB Komisyonu’dur.
Ancak AB Konseyi’nde, uygulamanın sorunsuz ve etkili bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak için özel önlemler de oluşturuldu” dedi.
Göçmen ve sığınmacıları kendi sınırları dışında tutmak isteyen AB, önce Türkiye ile 3 milyar euroluk “Geri Kabul Anlaşması” yaptı; şimdi de Tunus ile yaklaşık 1 milyar euroluk anlaşma yapmaya hazırlanıyor. Polonya ve Macaristan ile sınır komşusu olan Ukraynalı sığınmacılara kapılarını açan AB, özellikle Yunanistan, İtalya ve İspanya sınırlarını göçmen ve sığınmacılara kapatmanın yollarını arıyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hollanda Başbakanı Mark Rutte ve İtalya Başbakanı Giorgio Meloni hafta başında Tunus’a giderek 900 milyon euroluk teklif yaptı. Ekonomik darboğazda bulunan Tunus Cumhurbaşkanı Kais Saied, “Tunus, AB’nin sınır bekçisi olmayacak” çıkışında bulundu. Bu çıkış Brüksel’de “pazarlığı artırmak” olarak yorumlandı.