Kapasite son 21 ayın en düşük düzeyinde…

İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı haziran ayında mevsimsellikten arındırılmamış haliyle yüzde 74.6, mevsimsellikten arındırılmış haliyle yüzde 73 olarak gerçekleşti. Arındırılmamış endekste aydan aya önemli bir hareket yok. İlk altı aydaki oran, yüzde 72.9 ile yüzde 74.7 arasında değişti. Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranındaki eğilim ise belirgin olarak aşağı yönlü.

Arındırılmış kapasite kullanım oranı haziran ayında bu yılın en düşük düzeyine indi. Yalnız bu yılın mı, hazirandaki oran son 21 ayın en düşük düzeyinde. Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı 2010 yılının eylül ayında yüzde 72.3 olarak gerçekleşmiş, daha sonraki dönemde hep yüzde 73'ün üstünde oluşmuştu. Bu yıl haziranda yüzde 73'lük bir gerçekleşme oldu.
Mevsimsellikten arındırılmış oran, bu yılın ocak ayındaki yüzde 76.7'lik gerçekleşmeye göre tam 3.7 puan azaldı Haziran ayında yalnızca mayısa göre ortaya çıkan azalma da 1.3 puanı buldu.
Kapasite kullanım oranının, özellikle mevsimsellikten arındırılmış haliyle temmuzda bir miktar daha azalması şaşırtıcı olmaz.

Reel kesimin güveni de azalıyor

Merkez Bankası'nın hesapladığı reel kesim güven endeksindeki düşüş de sürüyor. Nisanda 116 ile son bir yılın zirvesine çıkan arındırılmamış reel kesim güven endeksi mayısta 113.8'e, haziranda ise 108.l'e geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksindeki durum ise daha olumsuz. Martta 110.4 düzeyinde bulunan endeks daha sonra azalmaya başladı ve nisanda 109.6'ya, mayısta 107.7'ye ve nihayet haziranda 103.9'a indi.

Mevsimsellikten arındırılmış güven endeksi son dönemin değil, son iki buçuk yılın en düşük düzeyine işaret ediyor. Söz konusu endeks, 2009 yılının aralık ayında 101.5 düzeyinde gerçekleşmişti. Hazirandaki 103.9, iki buçuk yıl sonra kaydedilen en düşük düzey oldu.

Reel kesim güven endeksi mayıstan hazirana geçişte 107.7'den 103.9'a düşerken, endeksi oluşturan detaylarda nasıl hareketler oldu, aktaralım:
Mevcut durumdaki toplam sipariş miktarına ilişkin endeks 91'den 85.6'ya, gelecek üç aya ilişkin üretim hacmi endeksi 118'den 113.8'e, gelecek üç aydaki istihdam beklentisi endeksi 113.1'den 108.6'ya, son üç ayda alınan toplam sipariş miktarına ilişkin endeks 100.1'den 99.5'e, gelecek üç aya ilişkin ihracat sipariş miktarı endeksi 120.6'dan 115.8'e, sabit sermaye yatırım harcaması endeksi 116.3'ten 114.3'e, genel gidişat endeksi 106.8'den 102.9'a geriledi. Mevcut duruma ilişkin mamul mal stok miktarı endeksi ise 95.6'dan 91.1'e indi. Ancak, stok miktarındaki bu azalma doğal olarak olumlu bir gidişi yansıtıyor.

Gerek kapasite kullanımına ilişkin veriler, gerek reel kesimin güvenini ortaya koyan veriler, ekonomide belirgin bir soğumanın gerçekleşmekte olduğunu gösteriyor. Bunda hayıflanacak bir durum yok tabii ki; ekonomin soğuması arzulanıyor, isteniyor, hatta bu yönde önlemler alınıyor. Ama ya "vur deyince öldürme" durumu ortaya çıkarsa; son dönemde biraz da kaygı duyulan bu.
Dileyelim dış ilişkilerde canımızı acıtan ve can sıkan gelişmeler kalıcı izler bırakacak boyutlara varmaz da bu durumun ekonomik aktiviteyi etkilemesi söz konusu olmaz.