Kantarın topuzu kaçıyor!

Yıllar boyu güven ortamı ve istikrarın gerek ekonomik kalkınma, gerekse sermaye piyasaları açısından olmaz ise olmaz nitelikte olduğu anlatıldı. Bu açıdan içinde bulunduğumuz koşullar tuhaf bir örüntü sergiliyor. Güven bunalımı dalgalı bir şekilde derinleşir ve istikrarsızlık artar iken ekonomi büyüyemiyor, fakat sermaye piyasaları yükseliyor. Kısa vadede ekonomideki eğilimler ile finansal piyasalarda yaşananlar farklılaşıyor; parasal genişleme ve parasal genişlemeye dayalı yapay beklentiler bu sonucun ortaya çıkmasında etkili oluyor. Ekonomideki eğilimleri fiyatlaması gereken finansal piyasalar etkinlikten uzaklaşıyor, demokrasi lafını ağzından düşürmeyen sahtekarlar önemli konularda geniş kesimlere danışmaktan kaçınıyor. İstikrarsızlık hızla artarken gerilemesi gereken sermaye piyasaları yükseliyor!..

Belli ki yaşanacak sıkıntıları geciktirerek günü kurtarmak ve zaman kazanmak adına istikrarsızlığın daha da artması pahasına finansal piyasalar manipüle ediliyor. Ekonomi cephesinde sorunları ağırlaştıran ve istikrarsızlığı artıran rekabet koşulları ve gelir dağılımı gibi olumsuzluklar görmezden geliniyor. İşin tuhafı durgunluk gerekçesi ile parasal genişlemeye gidiliyor, enflasyon baskısının artmaması adına durgunluktan çıkılması da istenmiyor. Sadece bilançolar yıpranmasın, varlık değerleri erimesin, statüko korunsun yönünde akıntıya kürek çekiliyor.

Fakat 2012 özel bir yıl pek çok ekonomide genel seçimler yapılacak. İktidarını korumak isteyenler bir şeyler yapmak zorunda; ya parasal genişleme ivme kazanacak ve enflasyon baskısı artacak ya da rakiplerini kötüleyerek durumunu korumaya çalışacak, korku ve endişeyi artırarak seçmenin desteğini alma yoluna gidecek. Önceliğin siyasi oluşu, ekonomideki eğilimlere ilişkin belirsizlik ve kırılganlığı iyice artıracak. Yapay da olsa refah etkisi yaratarak göz boyamak ve bilançoları korumak için parasal genişlemede aşırılıkların zorlanması veya korku tohumu ekeyim derken petrol fiyatının aşırıya kaçan oranda yükselmesi bir ölçüye kadar sukunetle karşılanacak. Ancak durulması gereken yerde ya durulamayacak ya da tehlikenin büyümesini önlemek adına devreye girecek önlemler yeterli olamayacak. Yine bu aşamada sormak gerekiyor. Romanya Başbakanı neden istifa etti? Yunanistan mecbur olduğunu bile bile neden oyalanmayı tercih ediyor? Teknokrat hükümetini destekleyen siyasi partiler oy kaybını önleyebilir mi? Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da olaylı bir şekilde iktidarı ele geçiren muhalefet birbirini yemeye başlar ve istikrarsızlık iyice artar mı? Sermaye piyasalarının yükselmesi sosyal plandaki yangını söndürmekte etkili olabilir mi? Bu kaotik ortamda istikrarsızlık artar ve güven bunalımı derinleşirken ekonomik yapılar toparlanabilir ve sermaye piyasaları yapay yükselişlerini sürdürebilir mi? Olumsuzlukları engelleyeyim der iken kantarın topuzu kaçar mı?..

Geniş kitlelerin hızla artan tepkiselliğini ve güvensizliğini dikkate almamanın bir bedeli vardır; bugünün kitle iletişim altyapısı onların yönlendirilmesine hizmet ettiği kadar istikrarsızlığın büyümesine de yardım edebilir. Günü kurtarmak adına abone olunan parasal genişleme sermaye piyasalarını yükseltmekten çok başka zorunlu ihtiyaç maddeleri olmak üzere emtia fiyatlarında ani ve sert yükselişlere sebep olabilir. Bunların şimdilik belirgin bir şekilde yaşanmıyor olması, hiç gerçekleşmeyeceği anlamına gelmez. Siyasi istikrarsızlık sonuçtur, sebebi ise ekonomik ve sosyal memnuniyetsizliktir; bu ortamda sermaye piyasalarının yükselmesi hem normal değildir, hem de çözüme katkı yapamaz.

Geçen yıl ülkemizde akaryakıt fiyatları yükselir ve satın alma gücü geriler iken otomobil satışlarının artması normal bir durum değildi; bedeli gelecekte ödenmek beşerin şaşırtılması idi. Bugün sermaye piyasalarında, küresel düzeyde istikrarsızlık artarken yaşanan yükseliş benzer niteliktedir ve yapaydır. Bu çelişkiler demokrasi ve serbest piyasa anlayışının özünü tükettiği, hiçbir şeyin göründüğü ve gösterildiği gibi olmadığı anlamındadır... Bir düşünün küresel düzeyde istikrarsızlık artar iken neler yaşanır, çaresizlik nedeniyle ava çıkanların başına neler gelebilir?..