Kamulaştırılan taşınmaz bedelinde ihtilaf sonucu kurumlar vergisi istisnası uygulaması
HAKAN ŞİRİN - MALİ MÜŞAVİR
Son birkaç yıldır ülkemizde yapılan şehirleşme ve ulaşım yatırımları gözle görünür bir şekilde kendisini gösteriyor. Yapılacak bu yatırımların planlanırken en uygun yerleşim hesaplanıp yapılır. Örneğin bir otoban inşaatı yapılacaksa hem maliyetsel hem de coğrafi hem de fiziki açıdan en uygun plan hesaplanır. Bu hesaplama sonucunda çizilen otoban güzergahının tamamı kamu arazisinden geçmeyebilir yani bir kısmı özel mülk olması gerekebilir. Hal böyle iken devlet özel mülkü kamulaştırarak yatırımı yapar ve halka hizmete sunar. Tabi kamulaştırma süreci yukarıda bahsedildiği kadar kolay ve hızlı bir süreç değildir. En çok karşılaşılan sorunlardan biri kamulaştırılan taşınmaz değerinin belirlenmesinde yaşanır.
Taşınmazı kamulaştırma kapsamına alınan gerçek veya tüzel kişi bedeli rayicinden düşük bulabiliyor. Dolayısı ile iş mahkeme sürecine gidiyor. Bilindiği üzere şirketlerin 2 tam yıl süre ile sahip oldukları taşınmazların satışından kaynaklanan kârın yüzde ellisini kurumlar vergisinden istisnadır. Benim burada değineceğim konu, kamulaştırılan taşınmaz bedeline itiraz olur ise bu istisnanın nasıl uygulanacağı hakkında olacak.
Örnek ile konuyu anlatalım. A Limited Şti. 2015 yılında aldığı bir taşınmazı bulunmaktadır. Yine yukarıda bahsettiğimiz olay mucibince mezkur taşınmaz 2018 yılında kamulaştırma kapsamına alınmıştır. Kamulaştırılan taşınmaz aynı yılda (2018) tapudan terkin edilmiştir.
Fakat A Limited Şti. ilgili kurum tarafından belirlenen bedelin, rayicinin altında kaldığı iddiasıyla bedele itiraz etmiştir. İtiraz önce ilgili kuruma yapılmış, müspet cevap alınamayınca hukuki süreç başlatılmıştır. Hali hazırda taşınmaz bedeline ilişkin hiçbir tahsilat da yapılmamıştır.
Burada yaşanan tereddüt, KVK’nın 5/e bendi uyarınca yararlanılacak istisnan şartlarından biri olan, satışı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilme zorunluluğudur. Yani mahkeme süreci satışı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar netleşmez ise bu istisnadan yararlanılır mı sorusu önümüze geliyor.
Gerek KVK 5/e maddesi gerek 1 Seri No.lo Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nin ilgili bölümünde kamuştırmaya mahsus bir hüküm yoktur. Buna mukabil yaşanabilecek yukarıdaki sürece ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır. Dolayısı ise kanun ve tebliğ hükümlerini incelediğimizde yapılan satışın kamulaştırma veya gerçek kişiye satış olması arasında bir fark yoktur. Hal böyle olunca taşınmazı kamulaştırma kapsamında olan ve bedeli yasal sürede tahsil edilmeyen bu işlem için Kurumlar Vergisi istisnası uygulamak mümkün değildir.