Kamu harcamaları olmasa küçülme % 4’ü aşacaktı
Yılın ilk çeyreğinde ekonomi yüzde 2.62 küçüldü ve ekonomik daralma sürdü. Ancak TÜİK verilerinin ayrıntılarına bakınca, gerçek durumun gözükenden daha ağır olduğu ortaya çıkıyor.
Üretim cephesinden baktığımızda ekonominin ana gövdesini oluşturan temel sektörlerdeki küçülmenin yüzde 4’ü aştığını görüyoruz. İnşaat ile mesleki, idari ve destek hizmetlerindeki daralma çift haneli.
Tarım, bilgi ve iletişim, finans ve gayrimenkul hizmetlerinde küçülme yok ama büyüme oranları da “durgunluk” diye tanımlanacak düzeyde.
Hızlı büyüyen tek alan kamusal hizmet sektörleri. Kamu yönetimi, güvenlik, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetler gibi devletin egemen olduğu sektörlerde büyüme yüzde 8.77’ye tırmanmış.
Harcamalar cephesinde de manzara pek farklı değil. Yatırımlardaki küçülme yüzde 13 gibi ürkütücü bir düzeyde. Özel tüketimde yüzde 4.71’lik bir daralma var. Tüketim daralması dayanıklı mallarda yüzde 19’u, yarı-dayanıklı mallarda yüzde 18’i aşıyor. Dayanıksız mallarda yüzde 1.58 gibi ancak nüfus artışını karşılayabilecek küçük bir artış var.
Yani özel kesim, diğer harcamalarını ciddi ölçüde kısarak, ancak gündelik tüketim ihtiyaçlarını karşılayabilmiş.
Harcamalar cephesinde de dikkat çeken nokta, devletin nihai tüketim harcamalarındaki büyümenin yüzde 7.22’ye fırlamış olması.
Kamu harcamalarında bütçeyi tarumar eden patlama olmasaydı ilk çeyrekteki ekonomik küçülme, yüzde 4’ü geçecekti. İlgili kalemlerin deflatörlerini kullanarak yaptığımız hesaba göre ilk çeyrekte kamusal hizmet sektörleri hariç GSYH yüzde 4.2, devletin nihai tüketim harcamaları hariç GSYH ise yüzde 4.3 küçüldü.
Sayfadaki grafik, devletin tüketim harcamaları ile kamusal hizmet sektörlerindeki büyümenin özellikle 2018’in 2. çeyreği ile 2019’un 1. çeyreğinde yani seçim dönemlerinde fırladığını gösteriyor.
Buna rağmen büyümedeki kötüye gidiş eğiliminin değişmeden sürmesi, ekonomideki sorunun ağılığının bir ifadesi. Kamu istihdamındaki hızlı artış ve kamu bankalarını zorlayarak yaratılan kredi genişlemesine rağmen özel tüketimdeki daralmanın sürmesi de alarm veriyor.