Kambiyo işlemlerinde BSMV ve ihracatçılara ilave yük

Gider Vergileri Kanunu’nun “Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi” bölümünde yer alan düzenlemeler uyarınca, banka ve sigorta muameleleri vergisinin (BSMV) matrahı kambiyo alım ve satım muamelelerinde kambiyo satışlarının tutarıdır. Anılan Kanunun 33. maddesi hükmünde; banka ve sigorta muameleleri vergisinin nispetinin Kambiyo muamelelerinde matrahın binde 1’i olacağı hüküm altına alınmış ve anılan maddede, Cumhurbaşkanının (önceki madde düzenlemesinde Bakanlar Kurulunun) kambiyo muamelelerinde bu oranı sıfıra kadar indirmeye ve yukarıdaki oranı aşmayacak şekilde yeniden tespit etmeye yetkili olduğu belirtilmiştir.
28/8/1998 tarihli ve 98/11591 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın eki Karar uyarınca; banka ve sigorta muameleleri vergisi nispeti Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden önce binde 1 olarak belirlenmiş, daha sonra anılan Kararda 2008 yılında yapılan değişiklikle bu oran “sıfır” olarak tespit edilmişti ve 01.05.2008 tarihinden bu yana öyle uygulanmaktaydı. Başka bir deyişle; kambiyo işlemlerinde banka ve sigorta muamele vergisi alınmamaktaydı.

15 Mayıs 2019 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 1106 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile banka ve sigorta muameleleri vergisi oranı kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden binde 1, aşağıda sayılan kambiyo muamelelerinde ise satış tutarı üzerinden sıfır olarak tespit edilmiştir:

1. Bankalar ile yetkili müesseselerin kendi aralarında veya birbirlerine yaptıkları kambiyo satışları,
2. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yapılan kambiyo satışları,
3. Döviz kredisinin ödenmesine yönelik olarak, döviz kredisi kullanılan ya da kullanımına aracılık eden banka tarafından kredi borçlusuna yapılan kambiyo satışları.

Yapılan bu düzenleme uyarınca, 15 Mayıs 2019 tarihinden itibaren, yukarıda sayılanlar dışındaki kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden binde 1 oranında banka ve sigorta muameleleri vergisi uygulanacaktır. Dolayısıyla, vatandaşların ya da şirketlerin bankalardan ya da yetkili müesseselerden (PTT, döviz büroları gibi) satın alacakları dövizlerin tutarı üzerinden binde 1 oranında BSMV ödenecektir. Vatandaşların ya da şirketlerin bankalara ya da yetkili müesseselere (döviz bürolarına) satacakları dövizlerin tutarı üzerinden ise BSMV ödenmeyecektir.
Öte yandan, bilindiği üzere; Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ”ihracat bedellerinin yurda getirilmesi” konusunda düzenleme yapılmış ve buna ilişkin 2018-32/48 sayılı Tebliğ 4 Eylül 218 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Anılan Tebliğ düzenlemesi kapsamında; Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesi ve söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması zorunludur. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyecektir. Bu uygulama 4 Eylül 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmişti ve anılan tarihten itibaren 6 ay süresince geçerli idi ve bu süre 4 Mart 2019 tarihinde doluyordu. Ancak, 3 Mart 2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 2019-32/48 numaralı Tebliğ ile söz konusu Tebliğ'deki "6 ay" ibaresi "1 yıl" olarak değiştirilmişti. Dolayısıyla, ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren en geç 180 gün içerisinde yurda getirilmesi ve en az %80'inin bankaya satılmasına ilişkin zorunluluk 6 ay daha uzamış olup, başka bir uzatma olmazsa, 4 Eylül 2019 tarihine kadar devam etmektedir.

Uygulamada, ihracatçılar bu zorunluluğa uymak amacıyla ihracat bedellerinden yurda getirip bankaya satmak zorunda oldukları dövizleri bankaya sattıktan sonra, bankalarla anlaştıkları takdirde, aynı gün aynı döviz kurlarıyla geri satın almaktaydılar. Dolayısıyla ilave bir yüke katlanmadan, anılan dövizlere tekrar sahip olabilmekteydiler. Ancak, yukarıda açıklanan “döviz satışlarında binde 1 oranında banka ve sigorta muamele vergisi” uygulaması nedeniyle, yeni bir düzenleme olmadığı takdirde, artık ilave bir vergi yüküne katlanmak zorunda kalacaklardır.