Kalkınma Ajansları

Son yıllarda, Kalkınma Ajansları, bazılarının sihirli sonuçlar beklediği kurumlarımız arasında ilk sıralara tırmandı.  Aşırı beklenti yaratmamak için Kalkınma Ajanslarının  "envanter eksikliği", "plan ve strateji eksikliği", "uzman eksikliği", "kaynak yetersizliği", "Üniversite ve  STK ilişkileri", " Üretimde  işbölümü ve kümelenme sorunları" ,"gözetim ve denetim mekanizmaları" ve "yönetim özerkliği" gibi  kimi sorunlarını  tartışmaya açmalıyız…

 

 

Bir ülkede maddi ve kültürel zenginlik üretimini hızlandırabilmenin gerek şartı, "net bilgi sahibi", "etkin koordinasyon" ve  "odaklanma"dır. Kalkınma Ajansları, sorumluluk taşıdıkları yörenin yeraltı ve yerüstü kaynaklarını, insan eliyle oluşturulan fiziki sermaye stokunu, insan kaynağının  nicelik ve niteliğini, ulaşılan  teknolojik düzeyi  ne kadar   net bilirse   görevlerini  o kadar  etkin  yapabilir. Bu etkinliği yaracak olan da "dinamik bir envantere" dayalı değerlendirme yapmadır.

 

Kapsamlı bir envanter hazırlanması, kendini yeniden üreten envanter mekanizmalarının işlerliğinin korunması Kalkınma Ajanslarının doğrudan üstlenecekleri bir sorumluluk alanı değil. Dinamik ve işlevsel bir envanter, bir dizi kamu kuruluş ve kurumu yanında,  STK'ların da katılımı ve yurttaşların güveni ile hayata taşınabilir. Envanter konusu, "seferberlik anlayışı" ile ele alınması gereken çok önemli kalkınma sorunlarımızdan biridir; yıllardır ihtiyaç ortaya konduğu halde üstüne gidilememektedir.

Ülke genelinde  "ihtiyaçların öncelik sıralamasına" ilişkin net bilgimiz yoksa, üretim alanını doğru seçemez, uygun ölçekler belirleyemez, rekabet edebilir  teknolojik donanımın neler olduğunu netleştiremez ve doğru yönetimle  rekabet edebilir  zenginlik üretemeyiz.

 

 

Kalkınma Ajanslarının gündemindeki sorunlardan biri de, ülke genelinde siyasi irade, bürokrasi, sivil inisiyatifler ve yurtta çoğunluğunun zihinlerinde meşrulaştırdığı stratejik plan algısı gerektiği kadar yaygınlaşmamış olmasıdır. Ne yazık ki önyargılar ve ezberlere dayalı, kaliteli fikirler yerine sloganların geçebildiği bir  "malumatfuruşluk"  mekanizmasının seline kapılarak, herkes her şeyi söyleyebilmekte, yanlış beklenti yaratmanın sorumlulukları üzerine gidilememektedir.

 

Yerel projelerin başarılı olabilmesi için yurtiçi ve yurtdışı pazarın ihtiyaçlarını temel alan bir piyasa değerlendirmesine ihtiyaç var. Bu açıdan, her ülke kendi  "özgül koşullarına"  göre önceliklerini belirler; kaynaklarını bu önceliklere göre yönlendirir ve rakiplerine göre  bir adım önde gidebilmenin yol ve yöntemlerini öngörür; yapılar oluşturur ve içine hayat doldurur.

 

Ülkemizde planlama, sosyalist ülkelerdeki merkezi plan uygulamaları ile kaynak planlamasını birbirine karıştıranların kurbanı olmuştur. DPT gibi büyük umutlarla kurulan ve yarım yüzyıllık birikimi olan bir kurum giderek hale getirilmiştir. Oysa, DPT'nın hazırladığı planlar işlevsellik kazanmış  olsaydı; ülkenin  rekabet  edebilir üretim alanları  tanımlanabilir; Kalkınma Ajansları  önlerine gelen projeleri değerlendirirken ülke tercihlerini  ölçü olarak  kullanabilirdi. Ülke ölçeğinde üretimdeki gelişmeyi sürükleyecek  "alan keşifleri" konusunda bir "ortak anlayış ve ortak dil" netleşseydi, kurumlar izleyecekleri yolları "el yordamı"  ile bulmak zorunda kalmaz; kaynak bağlamada verimlilik artırılabilirdi.

 

Gelecek hafta  " yerel strateji boyutu"  ve  "proje uzmanlığı"  konularını tartışmak istiyoruz.